Mehmet Şadi Çalık kimdir? Hayatı ve eserleri

Mehmet Şadi Çalık kimdir? Hayatı ve eserleri: (1917-1979) Türk, heykeltıraş. Anıtlara ve mi­marlığa bağlı heykelleriyle tanın­mıştır. Girit’in Kandiya kentinde doğdu, 27 Aralık 1979’da İstanbul’da öldü. Ailesi 1923’te İzmir’e göç etti, ilk ve ortaöğrenimini orada yaptı. Yeteneğinin gelişmesinde ve yönlenmesinde lisedeki resim öğret­meni Abidin Elderoğlu’nun büyük etkisi oldu. Liseyi bitirince İstanbul’a gitti, önce Güzel Sanatlar Akade­misi (şimdi Mimar Sinan Üniversitesi) Mimarlık Bölümü’ne yazıldı. Sonra, daha ilgisini çektiği için, Heykel Bölümü’ne geçti. Burada Rudolf Belling’in yönetiminde yedi yıl çalıştı. Bir yandan heykel konusunda kuramsal ve pratik bilgiler alırken öbür yandan da geçimini sağlamak için öğretmenlerinin anıt ve heykel çalışmalarında yardımcılık yaptı. Yaz aylarında İzmir Fuarı’nda çalıştı. 1949’da Güzel Sanatlar Akademisi’nden mezun oldu. Kendi olanak­larıyla gittiği Paris’te yurt özlemi nedeniyle uzun süre kalamadı, 1950’de geri döndü. 1959’a değin yaşamını yalnızca bağımsız heykelcilik yaparak sürdürdü. Ay­nı yıl Akademi Heykel Bölümü atölye öğretmenliğine atandı. 1969’da doçent, 1971’de de profesör oldu. 1957’de Devlet Resim ve Heykel Sergisi’nde ikincilik, TBMM Vakfı’nın Atatürk’ün 100.yılı anısına düzen­lediği yarışmada da üçüncülük ödüllerini kazandı.

Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki eğitim görevini sürdürürken bir
yandan da birçok mimarlık yapıtı için non-figüratif heykeller, ayrıca anıtlar
yaptı. 1957’de İstanbul Amerikan Haberler Merkezi’nde açılan bir grup
sergisindeki bir kaide üstüne monte edilmiş 6 mm çapında, 1.20 cm uzunluğunda
mat siyaha boyalı, bir inşaat demirinden oluşan Minimumizm adlı yapıtı
büyük ilgi çekti. Orta Doğu Teknik Üniversitesi için, sağlam ve kalıcı bir etki
uyandıran bir geometrik bloku, doğal bir tepe üstüne boşlukta dururmuşçasına
dengeleyerek ilginç bir anıt yaptı. 1973’te Beyoğlu’nda Galatasaray’daki küçük
alanda, paslanmaz çelik borulardan oluşan ve Cumhuriyet’in 50.Yıh’nı simgeleyen
anıtı gerçekleştirdi. TBMM önünde Atatürk’ün 100. yıl anısı için yapılan anıt yarışmasına
sunduğu projesinde kabartma ve yazılarla donanmış çokgen bir blok tasarladı. Bu
blok taşıyıcı­lıkları vurgulanmamış sütunlar üstünde durduğu için sanki
boşlukta yüzüyormuş gibi bir izlenim uyandırı­yordu.

Çalık’ın yapıtlarında genellikle dekoratif nitelik ağır basar.
Soyut plastik denemelerinin bazılarında kütlenin oyularak çizgisel denebilecek
öğelere dek indirgendiği görülür. Yapıtlarının boşluk içinde belli bir hacmin
kendine yetebilirliğini kanıtlayan gösteriş­siz bir yalınlıkları vardır.
Figüratif çalışmalarında genellikle ışıklı alanları parçalar ve keskin sınırlı,
düz yüzeyler oluşturur.

   Mehmet Şadi Çalık Eserleri:

1. Minimumizm, 1957,
   İstanbul Re­sim ve Heykel Müzesi;
2. İbrahim Müteferika Büstü,
   1957, Basın ve Yayın Kurumu;
3. Şinasi Büstü, 1957, Basın
   ve Yayın Kurumu;
4. Adalet Sembolü, 1957,
   Giresun Adliye Binası;
5. Eskişehir Anıtı, 1962;
6. Atatürk Heykeli, 1963, Niğde;
7. Atatürk Heykeli, 1963,
   Burdur;
8. Atatürk Heykeli, 1963,
   Edremit;
9. Atatürk Heykeli, 1965,
   Bitlis,
10. Atatürk
    Anıtı, (N.Suman ile), 1965, Sakarya;
11. Atatürk
    Anıtı, 1966, Orta Doğu Teknik
    Üniversitesi, Ankara;
12. Ok, 1968;
13. Soyut Heykel, 1968,
14. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fizik Anfisi, Ankara;
15. Yapı ve Kredi Bankası Kızılay Merkez Binası kabartmaları, 1970,
    Ankara;
16. Yapı ve Kredi Bankası İzmir Şubesi, kabartmaları, 1971;
17. Kabartma Taş, 1971, T. C. Büyükelçiliği, Lizbon;
18. Atatürk
    Anıtı, 1973, Seydişe­hir Alüminyum
    Tesisleri;
19. Cumhuriyetin
    10.Yılı Anıtı, 1973, Galatasaray-İstanbul;
20. Çıplak Kadın, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi;
21. Asaf Halet
    Çelebi’nin Başı, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi;
22. Vietnam, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 29, Anadolu yayıncılık, 1984.