Marcus Cato (Genç) kimdir? Hayatı ve Eserleri: (İÖ 95-46) Romalı devlet adamı, filozof. Cumhuriyeti kurtarmak amacıyla Cae- sar’a karşı mücadele etmiştir. Marcus Porcius Cato, İÖ 95’te Roma’da doğdu. İÖ 46’da Kuzey Afrika’da Utica’da (günümüzde Tunus) öldü. Utikalı ya da dedesi Cato [Yaşlı] ile karıştırılmaması için Genç Cato adıyla anılmıştır. Cato, anne ve babasını yitirince dayısı tarafından yetiştirildi. İÖ 72’de Güney İtalya’da köle Spartacus’a karşı düzenlenen seferlere katıldı. İÖ 67’de Triburıus Militum (yüksek düzeyde askeri sorumlu) olarak Macedonia’ya gönderildi. İÖ 65’te Qnucitor (ceza davaları ve mali işleri yürütme sorumlusu) olarak Roma’ya döndü. Görevi sırasında birçok yolsuzluğu ortaya çıkardı ve Roma’nın mali işlerini düzene soktu.
İÖ 62’de tüm Romalılar’ın davalarına bakan Triburıus Plebıs’liğe seçildi. Konsüllere karşı suikast girişimi davasında Cicero’yu destekleyerek Catilina ve yandaşlarının idam kararlarını onayladı. İÖ 59 seçimlerinde Cumhuriyetçiler’e karşı olan Caesar’ın konsül seçilmemesine çalıştı. Konsül seçilen Caesar, Pompeius ve Crassus ile I. Triumvirliği kurdu. Caesar, önce Cicero’yu Makedonya’ya sürgüne yolladı. İÖ 58’de de Cato’yu Roma’dan uzaklaştırmak için Kıbrıs’a bir sefer düzenlemekle görevlendirildi.
Kıbrıs’ı Roma’nın eyaleti durumuna getiren ve orada büyük bir servet edinerek İÖ 56’da Roma’ya dönen Cato, Cacsar’a karşı mücadeleye başladı.
İÖ 54’te Preator (yüksek düzeyde kent yöneticisi) oldu. Görevi sırasında Roma’da rüşvetin önünü almaya çalıştı. Konsül seçimlerini yitirip siyasetten çekilmeyi düşündüğü sırada Pompeius ile Caesar arasındaki savaş başladı. Bu mücadelede cumhuriyeti korumaya çalışan Pompeius’un yanında yer aldı. İÖ 45’de Pompeius, Caesar karşısında yenilgiye uğradı, Mısır’a kaçtı ve orada öldürüldü. Marcus Cato mücadeleyi sürdürmeye çalıştı. İÖ 47’de Mısır’dan yola çıktı ve Libya çölünü aşarak Utica’ya geldi. Burada Pompeius yanlılarını ve Cumhuriyetçiler’i örgütledi. İÖ 46’da Pompeius yanlıları Tunus kıyılarında Caesar güçleri karşısında ağır bir yenilgiye uğradılar. Bu yenilgi karşısında umutsuzluğa kapıldı. Platon’un Phauion(“Ruhun Ölümsüzlüğü Üzerine”) adlı yapıtını okudu ve ardından kendi kılıcıyla canına kıydı.
Yaşamı boyunca tutarlı bir Cumhuriyetçi olan ve bunun mücadelesini veren Cato için Cicero, Cato adlı bir övgü kaleme almıştır. Buna karşı Caesar’ın yazdığı söylenen Anticato (“Cato’ya Karşı”) adlı yapıt ise kayıptır. Cato’nun yaşamı pek çok yapıta konu olmuştur. Bunların başlıcaları, Joseph Addison’ın Cato (1713), F. M. Ch. Descbamps’ın Caton d’Utıque (“Utikalı Cato”) (1715), J. Ch. Gottsched Der sterbende Cato (“Ölmek Üzere Olan Cato”) (1732), P. Metastasio’nun Catone in Utica’da (“Cato Utica’da”) (1728).
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, Cilt 22, Anadolu yayıncılık.
One Comment »