Kâzım Çeçen kimdir? Hayatı ve eserleri

Kâzım Çeçen kimdir? Hayatı ve eserleri: (1919) Türk hidrolik mühendisi. Hidroelek­trik santrallarda, akarsuların taşıdı­ğı katı maddelerin denebilmesi için yeni bir sistem geliştirmiştir. 23 Ağustos 1919’da Elazığ’da doğdu. 1937’de Yüksek Mühendis Mektebi’nin giriş sınavını kazandıysa da, aynı yıl, bu okulun yerine kurulması düşünü­len İstanbul Teknik Üniversitesine (İTU) öğretim görevlisi yetiştirmek amacıyla açılan sınavda da başarılı olarak Almanya’ya gitti. 1939’da Berlin Tek­nik Üniversitesi’nde inşaat mühendisliği öğrenimine başladı, 1943’te de yüksek mühendis diplomasını alarak Türkiye’ye döndü. İTU inşaat Fakültesi Su Yapıları Kürsüsü’nde 1945’te asistan, 1949’da doçent olan Çeçen 1958-1959 arası Avusturya’daki Graz Teknik Üniversitesinde çalıştıktan sonra 1960’ta İTU inşaat Fakültesi Hidrolik ve Su Kuvvetleri Kürsü­sü’nde profesörlüğe, 1963’te de aynı kürsünün başkanlığına getirildi. 1963’ten 1973’e değin TÜBİTAK’ın (Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu) Mühendislik Araştırma Kürsüsü’nde görev alan, 1984’te İTÜ’dc TÜBİTAK’a bağlı olarak kurulan Küçük Su Hidroelektrik Tesisleri Araştırma Ünitesi’ nin başkanlığını üstlenen Çeçen’e 1976’da, su alma tesisleri ve yeraltı su akımlarına ilişkin çalışmaları nedeniyle mühendislik dalında TÜBİTAK Bilim Ödülü verildi.

Araştırmalarını su alma tesisleri ve katı madde taşınımı
konularında yoğunlaştıran Çeçen, katı mad­de taşıyan akarsu akımlarında, katı
maddesiz bol miktarda su alınmasını sağlayan “karşıdan su alma sistemi”ni
geliştirdi. Akarsularca taşman ve hidroe­lektrik tesislerde büyük sorunlar
yaratan katı madde­lerin elenmesi amacıyla kurduğu vorteksli (çevrili) havuz
sistemi denemelerinden de başarılı sonuçlar aldı. Lavabolarda suyun akıtılması
sırasında oluşan hava çekirdekli çevriye benzer bir çevri yaparak katı maddenin
dışarı atılması düşüncesine dayanan bu sistem, 1979’da, Kayseri-Sivas arasında
1961 ’de işlet­meye açılmış olan Sızır Hidroelektrik Santralı’nda uygulandı.

Rize’deki İkizdere, Tirebolu’daki Doğankent, Konya’daki
Göksu-Yerköprü ve Hopa’daki Murgul hidroelektrik tesislerinin uygulama
projelerini de Çeçen hazırlamıştır.

Kâzım Çeçen Eserleri:

1. Vahşi Derelerden Su Alma,
   1962;
2. Hidrolik, 2 cilt, 1967-1969;
3. Hidrolik
   İletkenliğin Arazide Ölçülmesi, 1972;
4. Su Kuvvetleri Ders Notları, 1983.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 29, Anadolu yayıncılık, 1984.