İlhami Civaoğlu Kimdir? Hayatı ve Eserleri

İlhami Civaoğlu Kimdir? Hayatı ve Eserleri: (1898) Türk, kimyacı. Türkiye’de kimya eğitiminin kurumlaşmasına katkısı ol­muştur. 2 Mart 1898’de İstanbul’da doğdu. Askerlik görevi sırasında tanıştığı Profesör F. Arndt’ın dersle­rine ve laboratuvar çalışmalarına katıldı. Böylece kimyaya ilgi duyan İlhami Civaoğlu, 1918’de dışardan girdiği sınavlarla lise öğrenimini tamamlayarak, İstanbul Darülfünunu’nun (bugünkü İstanbul Üniversitesi)Fen Fakültesi’nde kimya bölümüne girdi. 1919’da aynı fakültenin fizik bölümüne kaydoldu. 1920’de kimya bölümünden mezun olup bu kürsünün asistanlık sınavını kazanan İlhami Civaoğlu, 1921’de de fizik bölümün­den mezun oldu. 1922’de Bakırköy’de bir çimento fabrikasında müdür olarak çalışmaya başladı. 1923’te fiziksel kimya ve radyoaktiflik alanlarında uzmanlık eğitimi görmek üzere Paris’e gönderildi. 1926’da Türkiye’ye dönerek Darülfünun’da Profesör M. Faillebin tarafından kurulan fiziksel kimya kürsüsünde asistan olarak çalışmaya başladı. 1928’de doçent, 1930’da da Profesör M. Faillebin’in yerine kürsü başkanı oldu. 1949’da İstanbul Teknik Üniversitesin­de (İTU) Makine Fakültesi dekanlığına getirildi. 1956’da ordinaryüs profesör olan İlhami Civaoğlu, 1957’de İTİ) rektörlüğüne seçildi. 1963’te İTÜ Kimya Fakül­tesinin kurulmasına öncülük ederek 1967 yılma değin iki dönem bu fakültenin dekanlığını yaptı. 1973’te İTÜ’den emekli olarak ayrıldıktan sonra İDMMA Galatasaray Yüksek Mühendislik Okulu Kimya Kür­süsü başkanlığına getirildi. 1978 yılında bu görevinden ayrıldıktan sonra 1979’a değin aynı kürsüde ders vermeye devam etti.

1923’te
Paris’e Profesör Jean Perrin’in yanında çalışmak üzere gönderilen İlhami Civaoğlu
çalışma koşulları hazır olmadığından Jean Perrin’in önerisi üzerine M.
Curie’nin yanında çalışmaya başladı. Burada radyo­aktif bir madde olan radyumun
alfa tanecikleri savımı üzerine bir dizi çalışma yaptı. 1926’da Türkiye’ye
döndükten sonra, Darülfünun’un Fen Fakültesi’nde radyoaktiflik ölçüm
laboratuvarım kurdu. 1929-1931 arasında bu laboratuvardan yararlanarak, Yalova,
Bursa, Armutlu, Kütahya, Alemdağ kaplıcaları ve yeraltı sularının
radyoaktifliğini araştırdı. 1951’de yayımlanan “İyonların Erıtkcn
Molekülleri İçindeki Dağılım İlışkıleri’adlıçalışmasıvla Legıon d’Honncur
Ödülü’nü kazandı. 1969’da Societe de Chimie Industrielie’nin onur üyeliğine
seçildi.

İlhami
Civaoğlu yaklaşık altmış yıllık bilimsel yaşamın­da yapmış olduğu
araştırmaların yanı sıra, çeşitli kurumlardaki çalışmalarıyla da tanınır. 1919’da
Fizik ve Kimya Derneklerinin kuruluşuna öncülük ettiği gibi. 1941’den başlayarak
22 yıl Türk Dil Kurumu’nun ikinci başkanlığını da yapmıştır. 1952’de Doğu
Üniversitesinin (bugün Erzurum’da Atatürk Üniver­sitesi) kurulması için rapor
hazırlamış, Karadeniz Teknik ve Ege üniversitelerinin kurulma hazırlıkları­na
katkıda bulunmuştur.

İlhami Civaoğlu Eserleri:

1. Şimi-fizik, 1938;
2. Yanma
   Kimyası ve Tabu Yakacaklar, 1949;
3. Genel
   ve Teknik Kimya Dersleri, 1946-1965;
4. Temel
   Operasyonlar, 1966;
5. Kimya­nın Temel Prensipleri, 1967.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 26, Anadolu yayıncılık.