Chretien de Troyes Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Chretien de Troyes Kimdir? Hayatı ve Eserleri: (12.yy) Fransız, şair. Kral Arthur efsanesini işleyen romansların günümüze kalan ilk örneklerini vermiştir. Yaşamı hakkında çok az bilgi vardır. Doğu Champagne bölgesinden olduğu, 1135 dolaylarında Troves’da doğduğu ve 1190 dolaylarında da öldüğü sanılmaktadır. 1164’ten sonraki yıllarını Marie de Champagne’in Troyes’daki sarayında, 1168-1190 ara­sındaki dönemi de Flander Kontu Philippe d’Alsace’ ın sarayında geçirmiştir. Erec et Emde, Cliges, Yvain on le Chevalier au lıon (“Yvain ya da Aslanlı Şövalye”) Lancelot ou le Chevalier a la ebarrette (“Lancelot ya da Arabalı Şövalye”) ve Perceval ou le Conte du Graal (“Perceval ya da Kutsal Kap Masalı”) adlı romanslarını 1165-1190 arasında ve bu sırayla yazdığı bilinmekle birlikte bu tarihler kesin olarak saptanamamıştır. Romanslarının dışında bugüne kalan bir de Philomena adlı şiiri vardır. Ovid’in Ars amatoria’sının çevirisi ve Metamorphoses’inin bir bölümünden yaptığı uyar­lama dahil ürünlerinin birçoğu kaybolmuştur. Aziz Eustache efsanesine dayanan Guillaume d’Angleterre adlı romansın da Chretien’e ait olduğu ileri sürül­müştür.

Chretien’in
yapıtları, efsanevi Kral Arthur ve şövalyelerinin serüvenlerini anlatan
romansların gü­nümüze kalan en eski örnekleridir. Kelt mitolojisin­den kaynaklanan
Kral Arthur efsanesi, Chretien’den önce de Geoffrey of Monmouth ve Wace gibi
12.yy tarihçileri tarafından İngiltere Krallığı’nın kuruluş ve yıkılışını
açıklayan bir efsane olarak ele alınmıştır, ancak efsaneyi manzum romans
türünde ilk işleyen ve bu temalar etrafında şövalye romansı türünü ilk
geliştiren bilindiği kadarıyla Chretien’dir.

Şövalye
aşkı ile şövalyenin onurunu korumak ve görevlerini \ erine getirmek için
başından geçen serü­venler, romanslarının hepsinde tekrarlanan bir tema­dır.
Çoğunun konusu da hak etmediği bir konuma yükselen bir şövalyenin iç
hesaplaşması ve yeniden onurunu kazanmasıdır. Chretien de Troyes, Orta Çağ
gezgin ozanlarının (trubadorlar) ürünlerindeki şövalve aşkı temasını Kelt
mitolojisinden kaynaklanan temalarla birleştirir. Bizans’ta geçen Clıges
adlı romansında Kral Arthur efsanesini 12.yv’da yaygınlaşan Doğu’yu anlatan
romans geleneği içinde ele alır. Yarım bıraktı­ğı ve en önemli romansı savılan Perceval’de
ise Fantastik serüvenlerle dini temaları birlikte işler. Bu romans, Arthur
efsanesini Hıristiyanlık değerleriyle birleştiren ilk romans olarak 13.vy
Fransız edebiyatı­nı önemli ölçüde etkilemiştir.

Chretien
de Troyes kendinden sonraki Fransız şairler tara­fından taklit edilmiş,
eserleri birkaç yüz yıl boyunca birçok kez çevrilmiş ve uyarlanmıştır. Erec et Enide adlı
romansı Sır
Guulayrıe and the Grene Knight adlı 14.yy anonim şiirine esin
kaynağı olmuş, Geoffrev Chaueer ’lbe Canterbun’ lales’ı,
Edmund Spenser da The
Eaerie Queene’i yazarken Chretien’deıı yararlan­mıştır.

Chretien de Troyes Eserleri:

1. Erec
   et Emde, tv;
2. Cligess,
   ty;
3. Yvain
   ou le Cbevalier au lıon, ty, (“Yvaın ya da Aslanlı Şövalve”):
4. Lancelot
   ou le Chevaiıer â in ebarrette, ty. (“Lancelot ya da Arabalı Şövalye”);
5. Perceval
   on le Conte du Graal, ty, (“Perceval ya da Kutsal Kap Masalı’).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 26, Anadolu yayıncılık.