August Cieszkowski Kimdir? Hayatı ve Eserleri

August Cieszkowski Kimdir? Hayatı ve Eserleri: (1814-1894) Polonyalı sosyal düşünür ve iktisatçı. Hegelci tarih yaklaşımı doğrultusun­daki yapıtlarıyla tanınmıştır. August Cieszkowski 1814’te Sucha’da doğdu. I894’te Wierzenica’da öldü. Soylu bir aileden gelen Cieszkowski, 1838’de Heidelberg Üniversitesi Felsefe Fakültesi’ni bitirdi. Uzun süre Polonya’nın Rus kesiminde ve Fransa’da vaşayan Cieszkowskı, 1847’de Polonya’da Posen yakınlarındaki malikânesi­ne yerleşti. Prusya Polonyası’nın ulusal örgütü i Po­lonya Birliği’ni kurdu. 1845-1861 arasında Prusya Meclisi’nde bulundu ve Polonyalı Milletvekilleri Grubu’nun başkanlığını yaptı. August Cieszkowski Hegel’den etkilenen tarih felsefesini özellikle Oıcze nasz (“Babamız”) adlı yapıtında ortaya koymuştur. Bu yapıtında August Cieszkowski, İncil’in son bölümü ile doğal hukuku uzlaştırmayı amaçlamakta ve Hegelci diyalektik anlayışına uygun bir biçimde Hz. İsa’nın öğretilerinde öngörülenlerle tarihsel gelişme arasında bir ilişki aramaktadır. Cieszkowski’ye göre, insanlık tarihi giderek Hegelci diya­lektik anlayışına uygun bir biçimde artan bir dayanışma ve Tanrı’ya yakınlaşma içindedir. August Cieszkowski, tarihi, fiziksel varoluş ya da Hıristiyanlık öncesi dönem. Kutsal Ruh’un gelmesiyle sona erecek olan düşünme dönemi ve Tanrı Krallığı’nın yeryüzünde gerçekleştirileceği dayanışma, kardeşlik dönemi ol­mak üzere üçe ayırmaktadır. Son dönemin aşamalı bir değişim süreci ile hazırlanmakta olduğunu savunan August Cieszkowski, bu konuda Slav uluslarına ve özellikle Polonyalılara büyük görevler düştüğüne inanmakta­dır. Cieszkowski’ye göre, Tanrı Krallığı’nın yeryü­zünde gerçekleşme sürecini hızlandırmak için top­lumsal ve iktisadi reformların üç temel ilkeye dayan­dırılarak yapılması zorunludur: Herkese sahip oldu­ğu, olabileceği ve olması gereken konusunda güvence. Dayanışma ve kardeşlik dönemi başladığında, top­lumsal yaşamda dinsel inançlar egemen olacaktır. Ulusların özgür ve yönetimde bağımsız olduğu bu evrede, tüm uluslar uluslararası bir kilise altında birleşeceklerdir. Bu uluslararası kilise ise, uluslararası bir hükümetin yönetimi altında olacaktır. Cieszkowski’ye göre, bu dönemdeki iktisadı örgütlenme, ulus­lararası iktisadı birlik ilkesine dayanacaktır.

Hegel ve Fichte gibi Alman filozofları. Saint-Simon ve Fourier gibi Ütopyacı Sosyalistler’den etkilenen Cieszkowski, toplumsal reformlar konu­sunda sınırlı önlemler önermiş ve hükümetin iktisadı ve toplumsal reformlar konusunda destek olması ilkesini savunmuştur. Tarım alanında kredi koopera­tiflerine devlet yardımının gerekliliğim vurgulayan August Cieszkowski, ormancılık, madencilik ve demiryolu taşımacılığında devletin toplum çıkarlarını korumak için özel girişimle rekabet etmesini savunmuştur, iktisat alanında en önemli kitabı olan Du Credit et de la cırculatıon’da (“Kredi ve Dolaşım Üstüne”) yeni bir para sistemi geliştiren Cieszkowski, krediyi, sabit sermaye ve yatırılmış sermayeyi, işletme sermayesine dönüştüren bir araç olarak tanımlamıştır.

August Cieszkowski Eserleri:

1. Ojcze
   nasz, 1833-1836. (‘‘Baba­mız’’);
2. De Credıt et de la cırculation,
   1839, (‘Kredi ve Dolaşım Üstüne”);
3.  De la paıne et “de
   l’amtocratıe moderne, 1844, (“Derebeylik ve Modern Aristokrasi Üstüne”).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 26, Anadolu yayıncılık.