Ali Çetinkaya kimdir? Hayatı ve eserleri: (1878-1949) Türk asker ve siyaset adamı. Milli Mücadele’de Ayvalık’ta ilk direnişi örgütlemiş, Cumhuriyet döneminde bayındırlık ve ulaştırma bakanlığı yapmıştır. 1878’de Afyonkarahisar’da doğdu, 21 Şubat 1949’da İstanbul’da öldü. Afyonkarahisar Rüşdiyesi’nde ve Bursa Askeri İdadisi’nde okudu. 1898’de Harbiye Mektebi’ni bitirdi. Makedonya ve Arnavutluk’taki çete savaşlarına katıldı. 1907’de Manastır’da örgütlenmeye başlayan İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi. 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanının ardından Bulgar çetecilerine karşı gönderilen güçlerin komutanlığını üstlendi.
1911 ’de İtalyanlar’a karşı savaşmak üzere Trablusgarp’a gitti.
Derne’de Mustafa Kemal’le birlikte çarpıştı. I. Dünya Savaşı’nda Irak, Kafkasya
ve Makedonya cephelerinde çeşitli görevler aldı. 1917’de kaymakamlığa (yarbay)
yükseldi. 14 Ekim 1918 Mondros Mütarekesi’nin ardından Ayvalık bölgesindeki
172. Alay komutanlığına atandı. 14 Mayıs 1919’da İzmir’e çıkan Yunanlılar’ın
Aydın ve Manisa’ya yayılarak 29 Mayıs’ta da Ayvalık’ı ele geçirmeye kalkışmaları üzerine
komuta ettiği 172. Alayla işgalcilere karşı çıktı. Böylece oluşan Ayvalık
cephesine yöre halkının da katılmasını sağladı.
Ocak 1920’de toplanan Osmanlı
Meclis-i Mebusanı’na Afyonkarahisar milletvekili olarak katıldı. 16 Mart
1920’de İstanbul’u işgal eden İngilizler tarafından, Malta’ya sürüldü. 1921’de
TBMM’nin girişimleri sonucu serbest bırakılarak Ankara’ya döndü ve Afyonkarahisar
milletvekili olarak meclise katıldı. Müdafaa-i Hukuk gurubunda yer aldı. Halk
Fırkası’nın meclis grubu başkan vekilliğini yaptı. 1926’da Ankara’da kurulan
ve Mustafa Kemal’e karşı suikast girişiminde bulunanlarla İttihatçılar’ın
yargılandığı istiklâl Mahkemesi’nin başkanlığını yaptı. 16 Şubat 1934’te
atandığı Nafia Vekilliği (Bayındırlık Bakanı) görevi, 3 Nisan 1939’a değin
sürdü. Bu tarihte II. Refik Saydam hükümetince ilk kez oluşturulan Muhabere ve
Münakale (Ulaştırma) vekilliğine getirildi. 20 Kasım 1940’ta bu görevden
ayrıldı. Ali Çetinkaya, ilk meclisten ölümüne değin tüm dönemlerde Afyon
milletvekili olarak TBMM’de yer aldı.
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 29, Anadolu yayıncılık, 1984.
Yorumlar kapalı.