Sedat Çetintaş kimdir? Hayatı ve eserleri

Sedat Çetintaş kimdir? Hayatı ve eserleri: (1889-1965) Türk, mimar. Tek yapı ya da kent ölçeğinde, tarihi çevre korumasının ve yapı belgelemenin öncülerindendir. 1889’da Arapkir’de doğdu, 6 Ocak 1965’te İstan­bul’da öldü. Mimarlık eğitimini Sanayi-i Nefise Mektebi’nde, (sonra Güzel Sanatlar Akademisi, şimdi Mimar Sinan Üniversitesi) yaptı. Mimar Kemalettin’ in öğrencisi olarak 1.Ulusal Mimarlık Akımı içinde yetişti. 1918’de birincilikle mezun oldu. Askerlik görevinden sonra kısa bir süre bir dekorasyon fabri­kasında çalıştı. Buradan ayrılarak Bursa Belediyesi Fen işleri Dairesi’ne geçti. Bu görevi sırasında Osmanlı yapılarını ayrıntılı bir biçimde inceleme olana­ğını buldu. Daha sonra İstanbul’a giderek bir özel büro kurdu. 1922’de Sokullu Camisi’ne ait dört röleveyi Türk Ressamlar Cemiyeti’nin Galatasaray’daki salonunda sergiledi. Yine o yıllarda, İstanbul kentinin bayındırlık sorunlarına eğildi, ikdam gazete­sindeki “İstanbul’un İmarı” ve “Yetim İstanbul” gibi yazılarıyla bu konuda kişisel önerilerini kamuoyuna yaymaya çalıştı. Anadolu Türk mimarlığına karşı duyduğu hayranlık, özel bürosunu kapattıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığı Hars Müdürlüğü’ne girmesine neden oldu. 1932’de Chicago Sergisi için kendisinden Şehzade Camisi’nin rölevesini yapması istendi. Kısa zamanda bu sergi için 12 pafta hazırladı. Daha sonra Bursa’nın Erken Osmanlı dönemi yapıtlarının rölevelerini yaparak, 1934’te sergiledi. 1935’te Bursa, Edir­ne ve İstanbul’daki Osmanlı yapılarının röleveleri topluca Ankara Sergi evi’nde sergilendi. Bu arada, Atatürk’ün emriyle Eski Eserleri ve Anıtları Koruma Heyeti’nin kurulmasında etkin rol aldı. 1936’da

Mimar Sınan için düzenlenecek bir
sergi için Süleymaniye Camisi’nin rölevesine başladı. Bunun
ardın­dan 1942’de Sultan Mahmut Türbesi üstünde çalıştı. 1951’de, o güne
değin hazırladığı 195 pafta, yurt dışına, Milletlerarası Müşterekler
Kongresi’ne gönde­rildi. 1954’te Milli Eğitim Bakanlığı Eski Eserler ve Röleve
Bürosu’ndan emekli oldu. 1957’de Demokrat Parti’den milletvekili seçilerek
Büyük Millet Meclisi’ ne girdi. Bu görevi 27 Mayıs 1960’ta son buldu.

Çetintaş’ın tarihi yapıtları
koruma çalışmaları sürekli ve çok yönlü olmuştur. Bu çalışmaların başında titiz
rölevelerle anıtsal yapıları belgelemesi gelir. 1932-1946 arasında hazırladığı
Osmanlı mimarlığıyla ilgili büylük boyutlu röleveleri İTU Mimarlık Fakül­tesi
Arşivi’nde bulunmaktadır. Orhan, I. Murat ve Yıldırım Bayezid dönemi
yapılarının rölevelerini içeren çalışması iki cilt olarak sağlığında
yayımlanmış­tır. 3. cilt için hazırladığı Klasik Osmanlı dönemi ve sonrasıyla
ilgili röleveleri henüz yayımlanmamıştır.

Sedat Çetintaş, tek yapının korunabilmesinin ancak tarihsel yapılara değer veren
kent planlarının tasarlan­masıyla gerçekleşebileceğine inandığı için, kent
planlamasına özellikle önem vermiş, birçok gazete ve dergide bu görüşü savunan
yazıları yayımlanmıştır. Ayrıca, mimarlık tarihi ve dönemin mimarlık anlayı­şıyla
ilgili çok sayıda makalesi de vardır. Yurt içinde ve dışında sergiler açmış,
konferanslar vermiştir. Tarihsel yapıları belgeleme çalışmaları sırasında fo­toğrafçılığa
da ilgi duymuş, katıldığı bir fotoğraf yarışmasında birincilik almıştır. Türk
mimarlığındaki ilk meslek örgütlerinden olan Yüksek Mimarlar Birliği’nin etkin
bir üyesi olmuştur.

Sedat Çetintaş
Eserleri:

1. Bursa’da İlk
   Eserler, 1946;
2. Türk Mimarı
   Anıtları, Osmanlı Devri, Bursa’da Murad l ve Beyazıd I Binaları, 1952.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 29, Anadolu yayıncılık, 1984.