Çayanov, Aleksandr Vasileviç kimdir? Hayatı ve eserleri: (1888 – ? ) Rus, iktisatçı. Köylü ekonomisi kuramının kurucularındandır. 1888’de doğdu. Ölüm tarihi bilinmemektedir. Rus tarım iktisatçılarının Üretim Örgütü Okulu’nun önde gelen üyelerindendir. İktisat kuramını, 1920’lerde müdürlüğünü yaptığı Petrovska-Razumovskii Tarım Enstitüsü’nün iktisat bölümünde geliştirdi. NEP (Yeni Ekonomi Politika) döneminde Sovyet tarımının örgütlenmesinde etkin bir rol oynadı. 1928’den sonra tarımda kolektifleştirme hareketinin yeniden başlamasıyla, öncülüğünü yaptığı okul dağıtıldı, 1930’da tutuklandı.
Çayanov, 19. yy’ın sonu ile 20. yy’ın başı arasında Rus
çiftliklerinden toplanan verilerden yararlanarak bir köylü ekonomisi modeli
geliştirdi. Bu modelin temel birimi, belli bir miktar toprağa ve bazı üretim
araçlarına sahip olan aile işletmeleridir. Bu işletmelerde üretim yalnızca aile
bireyleri tarafından, yabancı işgücü kullanılmaksızın yapılır. Üretimin amacı
kâr değil, ailenin tüketim gereksinimlerinin karşılanmasıdır. Çayanov’a göre
ailelerin büyüklükleri işletmelerin büyüklüğünü belirler. Aile işletmelerinin
kâr amacıyla üretim yapmaması, üretim maliyetinin düşük olması ve iktisadi
güçlüklere karşı dayanıklılığı, bu işletmeleri hem kapitalist işletmelerden
hem de devlet çiftliklerinden daha etkin kılar.
Çayanov’un görüşleri 1965’ten sonra özellikle Hintli ve Yunanlı
iktisatçıların bir bölümünce temel alınmıştır. Bu iktisatçılar tarımda küçük
aile işletmelerinin kapitalist tarım işletmelerinden daha verimli ve
dayanıklı olduğunu savunan köylü ekonomisi kuramlarını ortaya atmışlardır.
Aleksandr
Vasileviç Çayanov Eserleri:
- The Theory of Peasant Economy, (ö.s.),
1966, (“Köylü Ekonomisi Kuramı”); - Oeuvres Choisies, (ö.s.), 1967, (“Seçme
Yapıtlar”).
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 29, Anadolu yayıncılık, 1984.
Yorumlar kapalı.