Silahdar Ali Paşa kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1668 – 1716) Osmanlı sadrazamı. Mora’nın geri alınmasını gerçekleştirmiştir. İznik Gölü yakınlarında Sölüz’de doğdu. Belgrad yakınlarında öldü. Kethüda Hacı Hüseyin Ağa’ nın oğludur. II. Ahmed zamanında (1691-1695) Enderun’a girip kilerde görev aldı. II. Mustafa zamanında (1685 – 1703) sır kâtipliğine, III. Ahmed tahta çıktıktan (1703) sonra da rikâbdar ve çuhadarlığa atandı. 1704’te silahdar oldu. 1709’da vezirliğe yükseldi ve III. Ahmed’in kızı Fatma Sultan’la evlendi. Bu evlilik sonrası ikinci kez vezirliğe, ardından da rikâb kaymakamlığına atanarak saraydaki durumunu daha da güçlendirdi. Sadrazamların atanma ve görevden alınmalarında etkin bir rol oynamaya başladı. Bu durumdan tedirgin olan Sadrazam Hoca İbrahim Paşa, Ali Paşa’yı öldürtmeye kalkışınca idam1 edildi. Yerine Ali Paşa getirildi.
1713’te sadrazam olan Silahdar Ali Paşa, ilk iş olarak Edirne’de Rusya ile bir antlaşma imzaladı. Bu antlaşma uyarınca Şamara kıyıları Osmanlılar’a, Orel kıyıları Ruslar’a verilecek, bu ırmakların kaynaklarından Don ve Azak’a dek uzanan bölgenin paylaşımı Ruslar’ın işgalinden önceki duruma getirilecek ve iki taraf birbirinin topraklarına saldırmayacaktı.
Silahdar Ali Paşa, Rusya ile sorunları çözdükten sonra Karlofça Antlaşması ile Venedikliler’e bırakılmış olan Mora’yı geri almayı amaçladı. Osmanlı-Venedik ilişkileri 1711 ‘de baş gösteren Karadağ ayaklanması nedeniyle yeniden bozulmuştu. Olay bastırıldıktan sonra ayaklananların bir bölümü Venedik’e sığınmıştı. Bunun ötesinde Venedik korsan gemilerinin, Akdeniz’ deki Osmanlı gemilerine saldırmaları üzerine, aradaki antlaşmanın çiğnendiği gerekçesiyle 1714’te Venedik’e savaş ilan edildi. Ali Paşa’nın komutasındaki ordu ile Kaptan-ı Derya Canım Hoca Mehmed Paşa’nın komuta ettiği donanma, Korent, Mora, Istendil, Egine ve çevre adaları ele geçirdi. Alı Paşa, ele geçirilen yerlerde düzeni sağlayıp, gerekli önlemleri aldıktan sonra Edirne’ye döndü.
Silahdar Ali Paşa
Ali Paşa’nın sadrazamlığı sırasında, Suriye ve Mısır’da ortaya çıkan ayaklanmalar çok büyümeden bastırıldı. Osmanlı Devleti, 1716’da Venedikliler’in donanma üssü olarak kullandıkları K»rfo adasına bir sefer düzenlemeye karar verdi. Ancak Avusturya, bunun Karlofça Antlaşması’na aykırı olduğunu ileri sürerek uyanda bulununca, Ali Paşa 150.000 kişilik bir güçle Avusturya seferine çıktı. Ikı ordu, Ağustos 1716’da Belgrad yakınlarında Petervaradin’de karşılaştılar. Avusturyalıların beklenmedik saldırısı karşısında bozguna uğrayıp geri çekilen orduyu toparlamaya çalışan Ali Paşa savaş alanında yaralanarak öldü. Sadrazamın ölümü üzerine sefer başarısızlıkla sonuçlandı.
Şehid sanıyla da anılan Ali Paşa, sadrazamlığı sırasında memurların nasıl davranmaları gerektiğine ilişkin bir yönetmelik yayımlamış, saray harcamalarına düzen getirmiştir. Şiir ve astronomiyle ilgilenmiş, bilim adamlarını korumuştur.
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 5. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983
Yorumlar kapalı.