Richard Cobden Kimdir? Hayatı ve Eserleri: (1804-1865) İngiliz sanayici, siyaset adamı. Serbest ticaret hareketinin önderidir. Haziran 1804’te Sussex’te Midhurst yakınlarında doğdu. 2 Nisan 1865’te Londra’da öldü. Yoksul bir çiftçinin oğludur. Düzensiz ve kısa süreli bir okul eğitiminden sonra Londra’da amcasının ambarında çalışmaya başladı. 1828’de patiska ticaretine başlayan Cobden, 1831’de bir tekstil fabrikası açtı. Kısa zamanda zengin oldu, bu parayla Fransa, İngiltere, Almanya, İsviçre, Birleşik Devletler ve Ortadoğu ülkelerini gezdi. 1839-1846 arasında İngiltere’nin önde gelen politikacılarından biri oldu. Ingiltere’de Tahıl Yasaları’nın kaldırılması için çalıştı, 1838’de kurduğu “Anti-Corn Law League” kısa zamanda ulusal bir örgüt olarak benimsendi. Cobden’a göre Tahıl Yasaları, tarım ürünlerini koruyan gümrük vergileri getirdiği için, korumacılıktan, yalnızca toprak sahipleri yarar sağlıyordu. Toprak sahipleri zenginleşirken orta sınıflar ve işçiler giderek yoksullaşıyordu. Bu birliğin başkanı olan Cobden, 1841’de İngiliz Parlamentosu’na seçildi.
Richard
Cobden, Tahıl Yasaları’nın kaldırılması
için daha büyük bir güçle çalıştı; 1841’de ünlü konuşmacı ve devlet adamı John
Bright’ın bu konuda kendi yanında yer almasını sağladı. Sonunda Başbakan Peel
serbest ticaret uygulamasına geçmeye karar verdi ve 1846’da Tahıl Yasaları
kaldırıldı. Bu uğraşı onun tüm servetini yitirmesine neden olmuştu. Devletin
tanıdığı olanakla borçlarını ödeyen Richard Cobden, dikkatini dış politikaya yöneltti, Lord Palmerstone’un dış
politikasına karşı çıktı. Silahlanma harcamalarının azaltılmasını ve Rusya ile
bir ticari işbirliği antlaşması imzalanmasını savundu. Bu görüşü benimsendi ve
Lord Palmerstone savaş sonunda, görevden alındı. Ancak Kırım Savaşı
(1853-1856), bu durumu tersine çevirdi. Palmerstone başbakanlığa getirildi ve
Cobden savaşa karşı oluşuyla sert biçimde eleştirilmeye başlandı. 1857’de bu
nedenle meclise giremediyse de 1859’da yeniden seçildi.
Başbakan Palmerstone aralarındaki görüş ayrılıklarına karşın ona
hükümette Ticaret Kurulu Başkanlığını önerdiyse de Richard
Cobden bunu kabul etmedi. Paris’e
giderek bir İngiliz-Fransız ticaret antlaşmasının hazırlanmasında katkıda
bulundu. Cobden’ın çabalarıyla 1860’ta 10 yıllık karşılıklı “en çok yeğlenen
ülke antlaşması” imzalandı. Bu, İngiliz-Fransız düşmanlığının ortadan
kaldırılmasında önemli rol oynadı.
1860’larda hem hasta olduğu için, hem de durgun bir politik dönem
yaşandığından adı pek duyulmadı. Birleşik Devletler’de köleliğin kaldırılmasından
yana olan Cobden, İç Savaş’ta Kuzey’ı tuttuğunu açıkladı.
Richard
Cobden, ticaret üzerindeki tüm
kısıtlamaların kaldırılması; hükümetin, sanayinin işleyişine, yabancı ülkelerin
içişlerine karışmaması gibi düşünceleri savunarak, çağında “Cobdenism” denilen
düşünce akımının öncüsü olmuştur. Serbest ticaretin ülkede refahı artıracağına
ve uluslararası barışta yeni bir çağ açacağına inanan Cobden’e göre serbest
ticaret ve barışın önündeki temel engel aristokrasi idi. Ancak, yönetimin bir
süre sonra aristokrasiden orta sınıfa geçeceğine inanıyordu. Bir orta sınıf
ülkesi olan Birleşik Devletler’in kısa zamanda gelişeceğini savunuyordu. Richard
Cobden İngiltere’nin sömürge
politikasını da eleştirmiştir.
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 26, Anadolu yayıncılık.
Yorumlar kapalı.