Richard Cantillon kimdir? Hayatı eserleri

Richard Cantillon kimdir? Hayatı eserleri: (1680-1734) İrlanda asıllı Fransız iktisatçı. İktisat öğretisinde Merkantilist İktisat Okulu’yla Klasik İktisat Okulu arasındaki bağı temsil edenlerden biridir. Doğum tarihi bazı kaynaklarda 1697 olarak belirtilen Cantillon, İrlanda’da doğdu. Paris’e yerleşe­rek bankerlik yapmaya başladı. Kısa zamanda zengin oldu, Londra’da da bankerlik yaptı. Bir bankacı olan John Law’un denemelerinden yararlandı. 1734’te Londra’da öldü. 1725’te yazdığı Essai sur la nature du commerce en general (“Genel Olarak Ticaretin Doğası Üzerine Deneme”) adlı kitabı ancak ölümünden sonra, 1755’te yayımlandı. Bu kitapta zenginliğin nedenleri ile kambiyo-borsa ve dış ticaret ilkelerini ele aldı.

Cantillon’a göre zenginliğin kaynağı
topraktır. Sir William
Petty’nin bu konudaki görüşlerini gelişti­ren Cantillon, topraktan üç ayrı gelir elde edildiğini söylemektedir.
Bunlardan ilki toprağı işleme masrafı­nı karşılar,
ikincisi, üreticinin
kârını oluşturur, üçüncüsü
ise toprak sahibinin payıdır. Tarımsal olmayan işletmelerde bu üçüncü tür gelir
yoktur. Malların değerini bunların üretimi için kullanılan belirli mik­tarlardaki toprak ve emek belirler. Ancak arz ve talep nedeniyle malların piyasa değeri gerçek değerlerinden farklı olabilir.
Cantillon, bu ilkenin değerli madenler için de geçerli olduğunu savunmuştur.

Ticari kapitalizmden, sınai kapitalizme geçiş sürecinde yaşayan
Cantillon Merkantilist öğretinin etkisinde kalmakla
birlikte Liberal iktisat öğretisinin görüşlerine de öncülük etmiştir. Cantillon
dışsatım fazlasının önemi üzerinde durarak, altın ve gümüş bolluğunun istihdam
yaratmadaki faydasına değin­miştir.

Ancak Cantillon dışsatım fazlasının yararlarını sergilerken, aynı zamanda ülkenin genel fiyat düze­yindeki
yükselişin dışsatım fazlasını giderici etkiler getirdiğini de belirtmiştir.
Cantillon’a göre, dışsatım fazlası, tüccar ve müteşebbisleri zenginleştirerek
işçi­lere iş sağlar, iş hayatı canlanır; tüketim ve
fiyatlar artar, daha fazla yabancı mal, özellikle lüks tüketim malları ithal
edilmeye başlar, sonunda dışsatım fazlası yok olur. Böylece kazanç sağlayan
bazı işkolları gerileme ve yok olma tehlikesiyle karşılaşır. Cantillon bu
aşamada devletin müdahale etmesi gerektiğine inanmaktadır.
Bu çözümlemesiyle Merkantilistler’ den ayrılır.

Richard Cantillon, “müteşebbis” terimini J. B. Say’den ön­ce kullanarak iktisat alanındaki rolü üzerinde durmuştur. Kâr, Cantillon’a göre iş adamlarının belirsiz işlere yatırdıkları para karşılığı yüklendikleri riskin karşılığıdır.

Cantillon’un Essai
sur la nature du commerce en general (“Genel Olarak Ticaretin Doğası Üzerine Deneme”) adlı
kitabındaki görüşler, 1880’lerde ikti­satçı Stanley Jevons tarafından
yaygınlaştırılmıştır. Jevons bu kitabı “ekonomi politiğin
kaynağı” olarak değerlendirmiştir.

Richard Cantillon Eserleri:

1. Essai
   sur la nature du commerce en general (ö.s.), 1755, (“Genel Olarak Ticaretin Doğası Üzerine
   Deneme”).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 22, Anadolu yayıncılık.