John Maurice Clark Kimdir? Hayatı ve Eserleri

John Maurice Clark Kimdir? Hayatı ve Eserleri: (1884-1963) ABD’li iktisatçı. Kurumsalcı İktisat Okulu’nun temsilcilerindendir. 1884’te Massachussetts Eyaleti’nin Northampton kentinde doğdu, 1963’te öldü. ABD’li iktisatçı John Bates Clark’ın oğludur. Columbia Üniversitesinde iktisat profesörlüğü yaptı. Clark, ABD’li iktisatçı ve sosyal bilimci Veblen’in öncülüğünü yaptığı Amerikan Kurumsalcı Oku­lu’nun yandaşlarındandır. Commons ve Mitchell gibi iktisatçılarla birlikte bu okulun, klasik ve neo-klasik iktisadın nedensel deneyciliğine ve neo-klasik iktisa­dın yüksek soyutlama düzeyine karşı çıktı, iktisadın diğer sosyal bilimlerle ilişki içinde olması gerektiğini savundu. Yazdığı kitap ve makalelerde kapitalist ekonomilerin eksik rekabet, fazla üretim ve yüksek üretim maliyeti gibi sorunlarını neo-klasik iktisadın bakış açısından farklı bir yaklaşımla ele aldı.

John
Maurice Clark, 1923’te yayımlanan Economics of Overbead Costs
(“Değişmez Maliyetler Ekonomisi”) adlı kitabında, kapitalist ekonomilerde
işletmelerin büyük çoğunluğunun genel denge koşulları altında çalışma­dığını
ilen sürdü. Clark’a göre kapitalist ekonomilerde daha çok eksik rekabet
olağandı, tam rekabet, kuram­da da pratikte de geçerli değildi. John Maurice Clark,
bu çalışmasıy­la durağan iktisat kuramlarının yetersizliğim, piyasa
ekonomisindeki geçerli iktisadı süreçler ile bu tür çözümlemeler arasında bir
boşluk olduğunu öne sürdü.

John
Maurice Clark 1934’te yayımlanan Strategic Factors in Business Cycles
(“iktisadi Bunalımlarla Stratejik Et­menler”) adlı kitabında üretim fazlasından
kaynakla­nan bunalımları ele aldı. Tüketim mallan talebindeki bir artışın,
üretim araçları talebinde daha büyük bir artışa yol açtığını ortaya koydu.

John
Maurice Clark ayrıca maliyet ile fiyat arasındaki ilişkileri inceledi. Toplumsal
maliyet ile işletme maliyeti kav­ramlarını birbirinden ayırarak, mahvet kavramının
iktisatçılar ve muhasebeciler için farklı anlamlara geldiğine dikkati çekti.
Piyasa özellikleri, fiyat politikaları ve değişik sanayi kollan arasındaki
ilişkiler üstüne makaleler yazdı. Keynes’in iktisadi çözümle­melerine bazı
eleştiriler getiren John Maurice Clark, Keynes’in bağımsız değişken olarak,
beklentilere gerçek yaşam­da olduğundan daha fazla önem verdiğini ve beklenti­leri
genel kuramla bütünleştiremediğini öne sürdü. Clark kapitalist ekonominin
işleyişini açıklamaya yönelik iktisat kuramlarını eleştirmekle birlikte, kapi­talizmi
özgürlükçü, dinamik, esnek ve refah sağlayıcı bir sistem olarak görmüştür.

John Maurice Clark Eserleri:

1. 1923, (“Değilmez
   Maliyetler Ekonomisi“);
2. 1934, (“İktisadı
   Bunalımlarda Stratejik Etmenler”).
3. 1935, (“Kamu İşletmelerini
   Planlama İktisadı”)
4. 1945, (“Değişim
   Dönemlerinde Yol Göstericiler”).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 26, Anadolu yayıncılık.