John Bates Clark Kimdir? Hayatı ve Eserleri

John Bates Clark Kimdir? Hayatı ve Eserleri: (1847-1938) ABD’li iktisatçı. Marjinalizm Okulu’nun ABD’deki en önemli temsilcilerindendir. Ocak 1847’de Providence’da doğdu, 21 Mart 1938’de New York’ta öldü. Eğitimini Brown Üniversitesi’nde tamamladıktan sonra, Heidelberg ve Zürich üniversitelerinde okudu. İlk makalelerim 1877-1882 arasında New Englander adlı dergide yayımladı. 1893’te Amcrican Economic Association’a (AEA) başkan oldu. 1895-1923 arasında Carleton, Smith ve Amherst kolejlerinde ders verdi. 1895-1911 arasında Political Science Quarterly’de yazı işleri müdürlüğü, 1911-1913 arasında Carnegie’nin kurduğu Uluslarara­sı Barış Vakfı’nda çalıştı. John Bates Clark marjinal fayda kuramını geliştirmeye, üre­tim ve bölüşüm sorunlarına uygulamaya çalışmıştır. Onun kuramsal çalışmaları daha sonra Samuelson, Solow gibi iktisatçılarca sürdürülen tartışmalara ön­cülük etmiştir.

Almanya’da eğitim gördüğü sırada Alman Tarih­çi Okulu’ndan etkilendi. Klasik iktisadı, rekabeti, adaletli bir gelir ve kaynak dağılımının aracı olarak gördüğü ve toplumu bir bütün olarak ele almadığı için eleştirdi. John Bates Clark bu dönemde ilk kez marjinal fayda kuramı üstüne çalışmaya başladı ve değerin ne olduğu sorusuna yanıt aradı. Ayrıca, toplumsal değer adını verdiği yeni bir değer kavramı tanımladı.

Clark’ın
1899’da yayımladığı üretimin ve bölü­şümün doğal yasalarını bulmaya çalıştığı Distribution of Wealth (“Servetin
Bölüşümü”) adlı kitabı en önemli yapıtıdır. Clark’ın ortaya koyduğu marjinal
verimlilik ilkesine göre üretim sürecinde kullanılan üretim faktörleri üretim
değerine yaptıkları katkı kadar gelir elde edeceklerdir. Örneğin, bir işçiye
ödenecek ücret işçinin toplam ürüne yaptığı ek (marjinal) katkının, toplam
ürüne oranına eşittir. Aynı olgu sermayenin geliri olan faizin belirlenmesi
için de geçerlidir. Clark’a göre bölüşüm ilişkileri, kişilerin üretim değe­rine
yaptıkları katkı oranında pay almasını sağlayan doğal yasalara göre
gerçekleşir.

John Bates Clark Eserleri:

1. The
   Philosophy of Wealth, 1887, (“Servetin Felsefesi”);
2. Capital
   and lts Earnıngs, 1888, (“Sermaye ve Sermaye
   Kazançları”);
3. Modern
   Dıstrıbutive Process (F. H. Giddings ile), 1888, (“Modern Bölüşüm Süreci”);
4. Theory
   of Economic Progress, 1896, (“İktisadi Kalkınma Kuramı”);
5. Distribution
   of Wealth, 1899, (“Ser­vetin Bölüşümü”);
6. The
   Control oj Trusts, 1901, (“Tröstle­rin
   Denetimi”);
7. The
   Problem of Monopoly, 1904, (“Tekel Sorunu”);
8. The
   Essentials of Economic l’heoıy, 1907, (“İktisat Kuramının Temelleri”);
9. Social
   Justıce Wıthout Socialism, 1914, (“Sosyalizmsiz Sosyal Adalet”);
10. The Economic Costs ofWar,
    1916, (“Savaşın İktisadi Maliyet­leri“).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 26, Anadolu yayıncılık.