İvan Belyayev kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1810-1873) Rus tarihçi. Rus köylü tarihinin ilk araştırıcılarındandır. Ivan Dimitriyeviç Belyayev Moskova Üniversitesi’ni bitirdi. 1852’de aynı üniversitenin Rus Hukuku Tarihi Bölümü’nde profesör oldu. Yaşamının sonuna değin bu görevde kaldı.
Çalışmalarında eski Rusya’nın tarihine yönelen Belyayev, döneminin Slav idealizmi akımının önde gelen temsilcileri olan Homyakov, Aksakov, Kireyevski ve Samarin’le yakın ilişki kurdu. Bir tarihçi olarak da çalışmaları bu yönde etkilendi.
Belyayev eski Rusya’nın hukukunu, yaşayışını, ekonomisini ve tekniğini incelediği 100’ü aşkın çalışma yayımladı. Birçok çalışması içerdiği geniş ve çeşitli tarihsel belgeler nedeniyle günümüze değin önemini korumuştur.
Belyayev’inen önemli çalışması olan, eski Rusva’ da köylülerin durumunun anlatıldığı Krestyane na Rusi adlı yapıtı, köylü reformunun hazırlanmasıyla ilgili sert tartışmaların yapıldığı bir dönemde yayımlandı. Belyayev bu yapıtında köylülerin toprak elde etme hakkını gerekçelendirmeye çalışmakta, Rus köylülerinin eskiden topraklarının sahibi olduklarını kanıtlamaktaydı. Rus tarihçiliğinde köylülüğün ve toprak köleliği hukukunun tarihiyle ilgili böylesi sorunlar ilk kez inceleme konusu oluyordu.
1856’da dergilerde cemaat düzeniyle ilgili olarak Rus toplumsal düşüncesi tarihinde ünlü bir tartışma başlatılmıştı. Bu tartışmaya canlı bir biçimde katılan Belyayev, Rus cemaat biçiminin özgün bir yapı olduğunu savunuyor, zemskiyi soborı denen eski Rusya’ya özgü yerel yönetim meclislerini idealize ediyordu. 1864-1865 yıllarında Samarin’le birlikte düzenlediği bir programa göre Rusya’da yerel yönetimin ve seçimlerin yazgısıyla ilgili bir inceleme kaleme aldı. Bu çalışmasında 1864’te yürürlüğe giren yerel yönetim kuruluşlarını tarihsel olarak temellendirme- ve ve bunların eski Rusya’nın en görkemli kuruluşları saydığı benzerleriyle bağını göstermeye çalıştı.
YAPITLAR:
- Krestyane na Rusi, 1854, (“Rusya’da Köylüler”);
- Rasskazı iz russkoy istorii, 4 cilt, 1861-1872, (“Rus Tarihinden Anlatılar”);
- Oçerk istorii severo-zapadnovo kraya Rossii, 1867, (“Kuzeybatı Rusya Tarihi Üzerine Bir Deneme”).
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 15. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983
Yorumlar kapalı.