Georgi Vasilyeviç Çiçerin kimdir? Hayatı ve eserleri: (1872-1936) SSCB’li devlet adamı, diplomat. Dışişleri bakanı olarak ilk dönem Sovyet dış politikasını yönlendirmiştir. Kasım 1872’de Tambov Eyaleti’ne bağlı Karaul’da doğdu, 7 Temmuz 1936’da Moskova’da öldü. Büyük toprak sahibi eski bir diplomatın oğludur. Lise öğrenimini St. Petersburg’da (bugün Leningrad) tamamladı. St. Petersburg Üniversitesi’nin Dil-Tarih Fakültesini bitirdikten sonra 1897’de Dışişleri Bakanlığı arşivinde çalışmaya başladı. Rusya’da gelişmekte olan devrimci hareketlere ilgi duymaya başlayınca 1904’te bakanlıktaki görevinden ayrıldı.
Berlin’e – gitti ve 1905’te Rus
Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin Menşevik kanadına katıldı. Daha sonra Paris’e
giden Georgi Vasilyeviç Çiçerin Fransız Sosyalist Partisi’nde
çalıştı. I. Dünya Savaşı yıllarında, Londra’da savaşa karşı çıkan eylemler
içinde yer aldı. 1917 Ekim Devrimi başladıktan sonra Bolşevik görüşleri benimseyen
Çiçerin İngiliz makamlarınca tutuklandı. Bir süre tutuklu kaldıktan sonra
serbest bırakılınca Rusya’ya döndü ve Bolşevik Parti’ye katıldı. Dışişleri
Halk Komiserliği (dışişleri bakanlığı) yardımcılığı görevine atandı ve Almanya
ile sürdürülmekte olan Brest-Litovsk barış görüşmelerinin ikinci döneminde
Sovyetler Birliği’ni temsil etti. 3 Mart 1918’de Brest- Litovsk Barış
Antlaşması’nı imzaladı. 30 Mayıs 1918’de dışişleri halk komiseri oldu.
1920’de Türkiye ile Sovyetler
Birliği arasında başlayan görüşmeleri ülkesi adına Çiçerin yürüttü. Bu
görüşmelerin sonunda Türkiye- SSCB Antlaşması imzalandı. Aynı dönemde Georgi Vasilyeviç Çiçerin İran ve Afganistan’ la yaptığı
görüşmeler sonucunda SSCB-Iran ve SSCB-Afganistan antlaşmalarını da imzaladı.
1922’de Avrupa ekonomisinin görüşülmesi ve kimi ilkelerin saptanması için
Avrupa devletlerince Cenova’da düzenlenen konferansta, Çiçerin Sovyetler
Birliği heyetine başkanlık etti. Burada 16 Nisan 1922’de Almanya ile gizli
olarak iki ülke arasındaki diplomatik ve ticari ilişkilerin
normalleştirilmesini amaçlayan Rapallo Antlaşması’nı imzaladı.
1922-1923 yıllarında Yakın-Doğu
sorunlarıyla ilgili Lozan Konferansı’nda Çiçerin Sovyetler Birliği heyetine
başkanlık etti. Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında varılan 1925 tarihli
saldırmazlık ve tarafsızlık antlaşmasını Sovyetler Birliği
adına imzaladı.
Georgi Vasilyeviç Çiçerin, katıldığı tüm uluslararası
toplantılarda, savaştan sonra, Batılı devletlerin ekonomik ve diplomatik
alanda Sovyetler Birliği’ni yalnızlığa itme politikasına karşı çıktı. Avrupa
devletleri arasında çıkan çelişkilerden yararlanarak yeni Sovyet düzeninin güvence
altına alınması doğrultusunda çaba harcadı. Sovyetler Birliği’nin birçok ülke
ile diplomatik ilişki kurmasını sağladı. Ülkesinin, İslam ülkeleriyle,
özellikle Türkiye ile yakın ilişkiler kurmasına katkıda bulundu.
Georgi Vasilyeviç Çiçerin 1920’lerde ortaya çıkan parti içi
anlaşmazlıklardan kendini uzak tutmaya çalıştıysa da bu durum onun görev
yapmasını güçleştirdi. 1928’den sonra hastalığı nedeniyle görevini büyük ölçüde
yardımcısı Maxim Litvinov’a devretti. 1930’da emekli oldu.
Georgi
Vasilyeviç Çiçerin Eserleri:
- Two Years of Foreign Policy, 1920, (“İki Yıllık Dış
Politika”).
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 29, Anadolu yayıncılık, 1984.
Yorumlar kapalı.