Fatma Bacı kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: Ahilik teşkilatının kadınlar kolu olan Baciyan-ı Rum’un Anadolu’daki önderi olarak kabul edilir. Bazı araştırıcılar tarafından XIII. yüzyılda yaşadığı ileri sürülen, Kadıncık Ana veya Hatun Ana isimleriyle de anılan Fatma Bacı hakkında kesin bilgilere sahip olmamakla birlikte, Abbasi halifesi Nasır Lidinillah’ın kurulmasına öncülük ettiği Fütüvvet teşkilatının bir kolu olan Ahiliğin kadınlar kolu Baciyan-ı Rum teşkilatının lideri olarak bilinir. Mikail Bayram’a göre Fatma Bacı, Evhadiyye tarikatının piri Evhadüddin-i Kirmani’nin iki kızından biri ve Ahi Evran’ın hanımıdır.
1243 yılında Moğolların Kayseri’yi muhasara ettikleri sırada birçok hanımla birlikte Fatma Bacı da Moğollara esir düşmüştür. Menâkıb-ı Evhadüddîn isimli eserde, Fatma Bacı’nın 656 (1258) veya 657 (1259) yılında Selçuklu emirleri tarafından esaretten kurtarılarak Kırşehir’e, eşi Ahi Evran’ın yanına gittiği ve 669’dan (1271) sonra öldüğü kaydedilmektedir.
Ahi Evran, Ahilik teşkilatının yöneticisi olarak Kayseri’de Debbağlar (Dericiler) Çarşısı’nda halkı örgütleyerek Anadolu’daki ilk sanayileşme çabalarını başlatırken, hanımı Fatma Bacı da örme ve dokuma alanında kadınları bir araya getirip Bacıyan-ı Rum örgütünün liderliğini yürütmekteydi. Kayseri’de kurulan bu teşkilat genişleyerek, Anadolu’nun diğer illerinde de faaliyetlerde bulunmuştur.
Ahilik teşkilatının kadınlar kolu durumundaki Baciyan-ı Rum teşkilatında bulunan kişiler, çalıştıkları esnaf kollarında hem meslek hem de dinî konularda eğitilmekte ve usta-kalfa-çırak hiyerarşisi içerisinde bulunmaktaydılar.
İbrahim KUNT
Kaynak: Ahi Ansiklopedisi, 1. cilt, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Ankara, 2014
Yorumlar kapalı.