Celsus, Aulus Cornelius kimdir? Hayatı ve Eserleri: (İÖ 25 – İS 45) Romalı hekim. Eski çağların en önemli tıp kitaplarından birini yazmıştır. Celsus’un nerede ve ne zaman doğduğu kesin olarak bilinmemektedir. Bugün Fransa’nın güneyinde Narbonne’da doğduğu ve İmparator Tiberius döneminde (İÖ 14-37; yaşadığı sanılmaktadır. Aristokrat Cornelii ailesinin oğludur. Celsus ile ilgili bilgiler yalnızca Arles (“Sanatlar”) adıyla derlediği bir ansiklopedinin tıpla ilgili bölümünden kaynaklanmaktadır. Retorik, felsefe, hukuk, askerlik, tarım ve tıpla ilgili bu geniş kapsamlı yapıtın günümüze değin gelebilen sekiz bölümlük De Medıdrıa (“Tıp Üzerine“) adlı kısmı, Papa V. Nicholas (1397-1455) tarafından bulunmuş ve 1478’de basılmıştır. Bu yapıtın sunuş bölümünde, Celsus tıp tarihini ele alarak, geçmiş çağların seksen ünlü isminden söz eder. Ardından gelen sekiz bölümün ilkinde sağlık bilgisi, besin bilgisi, eczacılık, cerrahi, vb gibi konular, ikinci bölümde hastalıklara genel bir bakış, üçüncü ve dördüncü bölümlerde de değişik hastalıkların incelenmesi ver alır. İlaç ve dozlarının ele alındığı beşinci ve altıncı bölümleri, genel cerrahiye ayrılmış yedinci bölüm izler. Son bölümde doku bilgisine ilişkin bilgiler verilir.
Rönesans döneminin Avrupa’sında en tanınmış bilimsel yapıtlardan biri olan De Medicına‘da kalp ve akıl hastalıkları ele alınmış; ateş, ağrı, kızarıklık ve kabartı, iltihaplanmada kesin belirtiler olarak vurgulanmıştır. Ayrıca, vücudun diğer bölümlerinden alınan deri parçalarıyla yüzde yapılan plastik cerrahi ameliyatlar tarif edilmiş, kanayan bir atardamarın bağlanmasından, mesaneden taş çıkarılmasına değin çeşitli cerrahi teknikler ayrıntılı bir biçimde işlenmiştir.
Celsus bir yandan yapıtının zengin içeriğinden dolayı “Roma’nın Hippokrates’i” diye övülürken, bir yandan da hekimliği bile sorgulanan, katkısı Yunan tıbbının bilgilerini özetleyip aktarmakla sınırlı bir ansiklopedisi olarak da değerlendirilmiştir. Dönemin hiçbir yazarı tarafından Celsus’un adından söz edilmemiş olması bu ikinci savı güçlendirse de yapıtının 50’nin üstünde basımıyla 19. yy sonlarına değin Avrupa’daki tıp okullarında zorunlu olarak okutulacak kadar değerli oluşu, Celsus’un bilime katkısının önemli bir kanıtıdır.
Aulus Cornelius Celsus Eserleri:
- NK.G.Spencer (der.), Celsus de Aleduma, 3 cilt. 1960-1961.
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, Cilt 24, Anadolu yayıncılık.
Yorumlar kapalı.