Louis Couturat kimdir? Hayatı ve eserleri

Louis Couturat kimdir? Hayatı ve eserleri: (1868-1914) Fransız, filozof ve mantıkçı. Matematiği mantıkla temellendirmeye çalıştı. Biçimsel dizgenin kurucularındandır. Paris’te doğdu, yine orada öldü. Ecole Normale Superieure’de felsefe ve matematik öğrenimi gördü. 1896’da L’Infini mathematique adlı teziyle felsefe doktoru oldu. Toulouse ve Caen üniversitelerinde bir süre öğretim görevlisi olarak çalıştı. 19. yy’ın ikinci yarısında Avrupa’da Cantor’un ortaya attığı set kuramı ve sonluluk ilkesi tartışılmaya başlandı. Matematik ilkelerini mantık temellerine oturtarak ussallaştırmak ereğinde olan Couturat’nın temel savı, sayıyı büyüklüğe dayanarak tanımlamak gerektiğidir. Ona göre büyüklük uzamsal olmaktan çok; “ussal sezgi”nin bir nesnesidir. Bu yüzden sayının türlü genellemeleri arasında en usa uygun olanı geometrik genellemedir. Sonsuz kavramı, ilk bakışta anlamsız gelse de, büyüklüğün sınırsız açılımını tanımladığı için anlam kazanır. O halde, gerçek sonsuz, sayının genellemesidir.

Louis Couturat, Leibniz’in sonsuzluk kuramını Russell ile aynı zamanda ve aynı bağlamda yorumlamaya girişti. 1901 ’de çağdaş mantığın temelini irdelediği La Logique de Leibniz’i (“Leibniz’in Mantığı”) 1903’te de Leibniz’in yazılarından derlediği Opuscules et fragments inediu de Leibniz’i (“Leibniz’in Yayımlanmamış Kısa Yazıları ve Denemeleri”) yazdı. Kant’ın, gerçek sonsuzun olanaksızlığını kanıtlamaya çalışan çatışkılarına karşı çıkmış olan Couturat mantık ve matematiğin gelişiminin Kant kuramını geçersiz kıldığını öne sürdü.

Louis Couturat, Peano’nun matematiksel mantığı, Whitehead’in evrensel cebiri ve Russell’ın geometrinin temelleri ve matematiğe yaklaşımı üzerine de yapıtlar vermiştir. Poincare’nin yarı-Kantçı matematik kuramına karşı çıkmış, L’Algebre de la logıque (“Mantığın Cebiri”) adlı yapıtıyla Russell’ın mantığını savunmuştur.

Ayrıca Esperanto ve Ido dillerini ussallaştırarak tamamlayıcı nitelikte evrensel bir ek dile ulaşmaya çalışmıştır. Bu erekle Leopold Leau ile birlikte Hıstoıre de la langue universelle’ (“Evrensel Dilin Tarihi”) yazmıştır. 1908’de geliştirdiği bu dilde Progrese adlı aylık bir dergi çıkartarak evrensel dil tasarımını gerçekleştirmeyi amaçlamış, ancak 1. Dünya Savaşı’nın ulusalcılık akımlarını canlandırması ve filozofun ölümüyle bu çalışma kesintiye uğramıştır.

Louis Couturat Eserleri:

1. La Logıque de Leıbnız, 1901, (“Leibniz’in Mantığı”); 
2. Opuscules et fragments ınedıtes de Leıbnız, 1903, (“Leibniz’in Yayımlanmamış Kısa Yazıları ve Denemeleri”); 
3. Histoire de la langue üniverselle, 1903, (“Evrensel Dilin Tarihi”);
4. La Algebre de la Logıque, 1905, (“Mantığın Cebiri”).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, Cilt 28, Anadolu yayıncılık.