Kurt Bittel kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Kurt Bittel kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1907) Alman arkeolog. Hitit arkeolojisi ko­nusunda günümüzün en önde gelen bilim adamıdır. Heidenheim’de doğdu. Tübingen Üniversitesi’ni bitirdi, 1930’da Marburg Üniversitesi’nde doktora yaptı. Aynı yıl Frankfurt’taki Römisch-Germanische Kommission’da (Roma- Cermen Kurulu) çalışmaya başladı. 1931-1933 arasında Kahire’deki Alman Arke­oloji Enstitüsü’nde görev yaptı. Mısır ve Anadolu’da kazılara katıldı. 1938-1944 arasında İstanbul’daki Alman Arkeoloji Enstitüsü’nü yönetti. 1946’dan 1953’e değin Tübingen Üniversitesi’nde ders verdi. 1951’den başlayarak İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakülte­sinde yeni kurulan Prehistorya Bölümü’nde eğitime katıldı. 1954’te yeniden İstanbul’daki Alman Arkeo­loji Enstitüsü’nün başına getirildi. 1960’ta Alman Arkeoloji Enstitülerinin Berlin’deki merkezinin baş­kanlığına atandı. 1972’de emekli oldu. Tübingen Üniversitesi’nde emeritus olarak eğitim etkinliğini sürdürmektedir.

Meslek yaşamı boyunca Londra’daki British Academy, Cambridge’deki Prehistoric Society, Dub­lin’deki Royal Irish Academy, Türk Tarih Kurumu, Bulgar Arkeoloji Enstitüsü, Archaeological Institute of America gibi kurumların üyeliğine seçildi.

Almanya ve Mısır’daki araştırmalarıyla tarihön­cesi konusunda uzmanlaştı. Orta Anadolu’daki tarih­öncesi kültürlerin sıralanmasında düzeltmeler yapa­rak sağlıklı sonuçların elde edilmesine katkıda bu­lundu.

Anadolu’da Çorum yakınındaki Boğazköy’de 20. yy başlarında yapılan kazılarda Hititler’in başken­ti Hattuşa’ya ait anıtsal yapılar bulunmuştu. Bittel bu yapıların hangi kültür yerleşmelerine tarihlenebileceğini saptamak amacıyla 1931’de burada yeniden kazıya girişti. Kentteki en uzun süreli yerleşmenin Büyükkale olduğunu tahmin ettiği için araştırmalara burada başladı. Tahmininin doğruluğu hemen belli oldu, daha ilk kazı çukurunda Hititler’in binlerce pişmiş toprak tabletten oluşan devlet arşivi bulun­muştu. Böyle yazılı kaynakların ele geçmesinin önemi, kazının günümüze değin sürdürülmesini de sağ­ladı.

Bittel titiz araştırmalarıyla Anadolu’daki Hitit öncesi toplulukların kültür geçmişine eğilmiş, Hititler’in erken dönemdeki yayılma alanlarını belirlemiş, Hitit öncesi yerleşmelerin de aynı yerlerde bulundu­ğunu ortaya koymuştur. Boğazköy yakınındaki Yazılıkaya açık hava tapınağının kabartmalarında canlan­dırılan kişi ve sahnelere açıklamalar getirmiştir. Yine Boğazköy dolayındaki Osmankayası mezar buluntu­larıyla, Hititler’in Eski Krallık döneminde ölülerini yakarak da, yakmadan da gömdüklerini kanıtlamıştır.

Araştırmalarının büyük çoğunluğunda Anadolu’yu ele almakla birlikte, daha başka alanlara da yönelmiştir. Selçuklu mezarları, Roma yolağı, Boğazköy kral listeleri, barok kilise yapıları gibi değişik konulara değindiği yayınları onun bu çok yönlülüğü­nü ortaya koyar. 1925’teki ilk yazısından beri kitap ve makale olarak çalışmalarının sayısının 250’yi geçmiş olması, ne kadar verimli bir bilim adamı olduğunun kanıtıdır. 1931’den başlayarak -çeşitli kazı arkadaşla­rının da katılımıyla- hazırladığı Boğazköy kazısı raporları, bilimsel çalışmaları arasında özel bir yer almaktadır.

Bittel, arkeolojinin yapı ve gelişim yönünden tarih bilimleri grubuna girdiğini açıklıkla ortaya koymuş, bütün meslek yaşamı boyunca tarihin arkeo­lojiye ne kadar katkıda bulunduğunu göstermiş, kendi araştırmalarında da konuya hep bir tarihçi gözüyle bakmıştır. Elde ettiği bulguları her zaman doğru değerlendirmesi ve sağlıklı tarihlendirmesi, onu Hitit arkeolojisi konusunda dünyanın en önde gelen uzmanı yapmıştır.

YAPITLAR (başlıca):

1. Die Felsbılder votı Yazılıkaya, 1934,(“Yazılıkaya Kaya Kabartmaları”);
2. Dıe Rumen ven Boğazköy, der Hauptstadt des Hethiterreiches, 1937, (“Hitit İmparatorluğu’nun Başkenti Boğazköy Harabele­ri”);
3. Atatürk und die Urgeschichtslorschung, 1939, (“Ata­türk ve İlköz Tarih Araştırmaları”);
4. Hethitische Bestatungsbrauche, 1940, (“Hitit Ölü Gömme Gelenekleri”);
5. Yazılıkaya. Architektur, Felsbılder, Inschriften und Kleinfunde (R. Naumann ve H. Otta ile), 1941, (“Yazılıkaya. Mimarlık, Kaya Kabartmaları, Yazıtlar ve Küçük Bulun­tular”);
6. Kleinasiatısche Studıen, 1942; (“Küçük Asya Çalışmaları”);
7. On Asya Tarih Öncesi Çağları-Mısır, Filistin, Suriye, 1945;
8. Boğazköy (H. Çambel ile), 1951;
9. Hethıter, I. Gescbıchte. II. Religıon, 1959, (“Hititler, I. Tarih. II. Din”);
10. The Capital of the Hittites, 1970 (“Hattuşa, Hititler’in Başkenti”);
11. Boğazköy Führer, (“Boğazköy Rehberi”);
12. Dıe Hethiter, 1976, (“Hi­titler”).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansklopedisi, 17. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983