James Bryce kimdir? Hayatı ve eserleri

James Bryce kimdir? Hayatı ve eserleri: (1838-1922) İngiliz hukukçu, tarihçi ve devlet adamı. ABD’nin siyasal kurumları üzerine çalışmalarıyla tanınmıştır. 10 Mayıs’ta Belfast’da doğdu. 22 Ocak’ta Sidmouth, Devon’da öldü. Babası öğretmendi. 1846’da ailesi Glasgovv’a yerleşti. Bryce ortaöğrenimini burada yaptı. 3 yıl Glasgow Üniversitesine devam ettikten sonra kazandığı bir bursla 1857’dc Oxford Trinity College’a girdi, 1862’de bu okuldan mezun oldu. Aynı yıl Oxford önel College’a akademik üye seçildi ve Anglikan yemini etmeden kabul edilen ilk üye oldu. 1867-1882 arasında baroda çalıştı. 1870’te Trinity College’dan medeni hukuk doktorasını aldı ve 1893’e kadar Oxford’da medeni hukuk profesörü olarak çalıştı.

1880’de Avam Kamarası’na girdi ve 1907’ye kadar liberal bir üye olarak çalışmalarını sürdürdü. 1885’te Lord Acton ile beraber İngiliz Tarih Dergisi’ ni çıkardı. 1886’da dışişleri bakan yardımcısı olarak görev yaptı. 1892’de Lanccster dükalığında başhakim olarak görev yaptı. 1894-1893 yıllarında Ticaret Odasıbaşkanlığı ve Ortaöğretim Kraliyet Komisyonu başkanlığını yaptı. Bu yıllarda eğitim bakanlığı kurul­ması için çalışmalar yapan Bryce Komisyonu adıyla bilinegelen komisyonun başkanlığını yaptı.

1905-1906 arasında İrlanda sorunu ile ilgili ola­rak bakanlık görevini üstlendi. 19C7-1913 arasında İngiltere’nin ABD büyükelçisi oldu. 1913’te emekli olduktan sonra İngiltere’ye döndü. 1914’te Vikont unvanını aldı. Aynı yıl uluslararası Lahey Adalet Mahkemesi üyesi oldu. I. Dünya Savaşı sırasında Almanya’yı savaş suçları nedeniyle yargılayan bir komiteye başkanlık etti. Milletler Cemiyeti’nin kuru­luşuna yardım etti.

Bryce değişik alanlarda çalışmalar yapmıştır. Bir yandan Roma hukuku ile ilgilenirken öte yandan Ermeniler’in yaşamı ile ilgili araştırmalara girişmiştir. Bryce diğer bir çalışmasında İngiltere’nin Boer Cum­huriyetleri üzerinde uygulamak istediği yayılmacı politikayı liberal bir görüş açısından eleştirmiştir. Ancak Bryce’ın en ünlü eseri The American Commomvcalth, (“Amerikan Cumhuriyeti“) adlı kitabı­dır. Bu kitapta Bryce sadece ABD’nin anayasal yapısını incelemekle kalmamış bunun yanı sıra merke­zi ve yerel yönetimleri, parti sistemini, kitle iletişim araçlarını ve toplumsal kurumları ayrıntılı olarak ele almıştır. Bryce’ın çalışması belgelerin yorumlanma­sından çok kurumların işleyişinin canlı gözlemine dayanmaktadır. Bryce demokrasinin gelişmesi için reformlar gerektiğini savunmuş, demokrasinin zayıf­lıklarına karşı bir önlem olarak ikinci bir yasama meclisi kurulmasını önermiştir.

Brvce’ın çalışmaları ABD’dcki siyasal kurumla­rın incelenmesine katkıda bulunmuştur.

James Bryce Eserleri

1. TheHoly Roman Empire, 1864, (“Kutsal Roma imparatorluğu”);
2. Transcaucasia and Ararat, 1877,(“Transkafkasya ve Ağrı Dağı”);
3. The American Commomi’caltb, 2 cilt, 1888, (“Amerikan Cumhuriyeti”);
4. Smpressıons of South Africa, 1897, (“Güney Afrika izle­nimleri”);
5. Studies in History and Jurısprudence, 2 cilt, 1901, (“Tarih ve Hukuk Araştırmaları”);
6. Modern Democracies, 2 Cilt, 1921, (“Çağdaş Demokrasiler”).

Yararlanılan kaynaklar: Türk ve Dünya ünlüleri Ansiklopedisi, cilt 21.