Carl De Laval kimdir? Hayatı ve eserleri: (1845-1913) İsveçli mühendis ve mucit. Kendi adıyla tanınan tek basamaklı buhar türbinini geliştirmiştir. Carl Gustaf Patrik De Laval 9 Mayıs 1845’te İsveç’in Orsa kentinde doğdu. 2 Şubat 1913’te Stockholm’de öldü. Ailesi 17. yy’ın başında Fransa’dan İsveç’e göç etmişti. De Lava] yükseköğrenimini Stockholm Teknik Enstitüsü ve Uppsala Üniversitesinde tamamladı. Önceleri metalurji ile ilgilenerek başta bir elektrik fırını olmak üzere demir, çinko ve kurşunun işlenmesinde kullanılmak üzere, çeşidi araçlar geliştirdi. Daha sonra süt sanayiine yönelik çalışmalarıyla 1878’de kendi adıyla bilinen yüksek devirli, santrifüjlü bir kaymak ayırıcısının yapımını gerçekleştirdi. De Laval bu alana olan ilgisini yaşamı boyunca sürdürmüş ve 1913’te vakumlu bir süt sağma makinesi geliştirmiş olmakla birlikte, 1880’lerden başlayarak çalışmalarının ağırlığını buharlı türbinlere kaydırdı.
Buhar gücünden yararlanarak bir
türbini çalıştırma düşüncesini ilk uygulayanlardan biri Baron von Kenipelen’dir.
Bu Alman mucidin l 784’tcki bir girişimi dönemin teknolojisinin
yetersizliğinden başarısızlığa uğramıştır. 19. yy’da ABD’de gerçekleştirilen
pek de kullanışlı olmayan buhar türbinleri dışında, bu alandaki en önemli iki
öncü girişim İngiltere’de Parsons ve İsveç’te De Laval’in hemen hemen aynı
yıllara rastlayan çalışmalarıdır. De Laval 1880’lerin başında yaptığı
araştırmalarla 1883’te tek basamaklı (basınç düşüşlü), oldukça hızlı devirli
bir buhar türbininin yapımını gerçekleştirdi. Dakikada 10-30 bin devirli bu türbini pratik bir güç
kaynağına dönüştürebilmek için de devri onda birine düşüren bir dişli sistemi
geliştirdi. 1890’ların başında türbinini deniz taşımacılığında kullanmak üzere
girişimde bulunduysa da yüksek devirli bu türbini gemilere uyarlamak mümkün
olmadı. Türbinli ilk geminin yapımı da 1897’de Parsons tarafından İngiltere’de
gerçekleştirildi.
De Laval, elektriğin aydınlanmada
kullanımından aerodinamiğe dek çeşitli alanlarda çalışmış, sayısı binleri
bulan buluşlarıyla ve kendi kurduğu şirkette ürettiği çeşitli araç ve
makinelerle İsveç’in ağır sanayiine öncülük etmiştir.
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 31, Anadolu yayıncılık, 1984.
Yorumlar kapalı.