Carl Bosch kimdir?

Carl Bosch kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1874-1940) Alman kimyacı. Kimyada yüksek ba­sınç yöntemlerinin geliştirilmesi ve uygulanmasına katkıları nedeniyle 1931’de Nobel Ödülü’nü kazandı. Ağustos 1874’te Köln’de doğdu. Kısa bir süre metal işçiliği ve makine mühendisliği eğitiminden sonra Leipzig Üniversitesinde kimya okudu. 1898’de doktorasını aldıktan bir yıl sonra, boya üreten büyük bir şirket olan Badische Anilin-und Soda Fabrik’te (BASF) çalışmaya başladı. 1902-1907 yılları arasında çeşitli azot üretme süreçleri, bundan sonraki yıllarda da Haber’in geliştirdiği yöntemle amonyak (NH₃) sentezi ve yüksek basınç teknikleri üzerinde çalıştı. 1925’te I. G. Farben Şirketi’nin başkanlığına getirildi. 1931’dc kimyada yüksek basınç yöntemlerini keşfe­dip geliştirdikleri için Nobel Kimya Ödülü’nü Bergius ile paylaştı. 26 Nisan 1940’ta Heidelberg’de öldü.

Fritz Haber 1908-1909 yıllarında, hidrojen ve atmosferden elde edilen azotun yüksek basınç ve sıcaklıkta tepkimeleriyle laboratuvar koşullarında amonyak sentezini gerçekleştirmişti. Carl Bosch BASF’ de, kimya endüstrisi için çok önemli olan amonyağın endüstri düzeyinde üretimini sağlamak üzere çalışma­ya başladı. Yaklaşık dört yıllık bir süre içinde yaptığı yüzlerce deney sonucunda, katalist olarak alkalilerle karıştırılmış demirin ve kendi geliştirdiği yüksek sıcaklığa ve 200-1000 atmosfere dek basınca dayanıklı çift çeperli kapların kullanıldığı bir süreçle amonyak üretmeyi başardı. 1913 yılına gelindiğinde Haber- Bosch yöntemiyle yılda yaklaşık 36.000 ton amon­yum sülfat üretiliyordu.

Carl Bosch amonyak sentezinde kullandığı yüksek sıcaklık ve basınç tekniklerini, daha da geliştirerek, başta metanol olmak üzere yapay kauçuk ve kömür­den hidrojenleme yöntemiyle elde edilen petrol üreti­mine dek çeşitli alanlarda uyguladı.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 19. cilt, Anadolu yayıncılık, 1984