Xavier Bichat kimdir? 

Xavier Bichat kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1771-1802) Fransız anatomi bilgini. Dokubilimin kurucusu sayılır. Marie François Xavier Bichat, 14 Kasım 1771’de Jura Bölgesi’ndeki Thoirette’de doğdu, ilk anatomi derslerini doktor olan babasından aldığı söylenir. Nantua Koleji’nden sonra Lyons’daki bir Cizvit okulunda felsefe öğrenimi gördü. 1791 ’de gene aynı kentte cerrah ve anatomi bilgini Marc-Antoine Petit’ nin öğrencisi oldu. 1793’te Paris’e giderek tıp öğreni­mini sürdürdü. Hotel Dieu’de (sağlık ve bakım yurdu) Pierre Desault’nun (1744-1795) kurduğu cer­rahi kliniğinde onunla birlikte çalıştı. Desault’nun 1795’te ölümüyle yarım bıraktığı Journal dechırurgie’ nin (“Cerrahi Günlüğü”) geri kalan bölümlerini derleyerek yayımladı. 1797’de özel patoloji, fizyoloji ve anatomi dersleri vermeye başladı. 1799’dan sonra tümüyle anatomiyle ilgilenmeye başladı. 1801’de Hötel Dieu’de çalışmaya başladı. 22 Temmuz 1802’de, laboratuvarında geçirdiği bir kaza sonucu öldü.

18.yy’ın sonları mikroskobun yaygın olarak kullanılmadığı ve hayvan hücresinin henüz keşfedilmediği yıllardı. Bichat pek güvenmediği mikrosko­bun da yardımıyla, ama daha çok çıplak gözle, liflere ayırdığı ya da özel eriyiklerde çürüttüğü organların yapısını incelemeye başladı. Bu çalışmalarının sonu­cunda organların farklı dokulardan oluştuğunu, bir tür dokunun ise birden fazla organda bulunabileceği­ni gösterdi. Yaşamsal özellikleri ve yapıları farklı olan yirmi bir farklı doku saptadı; “doku” terimini de ilk kullanan Bichat oldu. Bu bulgularını 1800’de yazdığı Iraite des membranes (“Zarların incelenmesi”) adlı yapıtında açıkladı. Bir yılda yaklaşık 600 otopsi üzerinde çalışarak hazırladığı Anatomie generale’de (“Genel Anatomi”) ise genel anatominin organları oluşturan yapıların bilimi olduğu görüşünü ve genel anatomiden de yeni bir patolojik anatomi alanının geliştirilmesi gereğini savundu.

O dönemde hastalıkların kökeninin tüm vücut değil, çeşitli organlar olduğu düşüncesi Morgagni tarafından ortaya atılmıştı. Bu yeni sava karşın, hastalıkları vücut suyuklarının düzensizliklerine bağ­layan görüş tıbbi uygulama ve araştırmalarda hâlâ geçerliliğini korumaktaydı. Bichat bu eski görüşe karşı çıkmakla kalmadı, Morgagni’nin düşüncesini daha da geliştirerek yeni bir patoloji kuramı ortaya attı. Ona göre, hastalıkların nedeni, organlardaki yaşamsal işlevleri farklı dokulardan birinde ya da birkaçında ortaya çıkan bozukluklar sonucu o doku­nun işlevini yerine getirememesi olabilir, dolayısıyla her doku farklı hastalıklar gösterebilirdi. Böylelikle dokunun işlevlerine dikkati çekerek histolojinin (dokubilim) öncülüğünü de yapmış oldu. Bichat, dokula­rın yaşamsal özelliklerinin fizikokimyasal yasalarla açıklanabileceğini savunan “indirgemeci” tezlere karşı çıktı; indirgemeci yaklaşımın yerine Stahl’ın “yaşam­sal öz” kuramıyla animizmi savunan hekimlere daha yakındı. Hayvan hücresinin varlığı Bichat’nın ölü­münden sonra ortaya çıkarıldı ve yaşamsal işlevler hücre düzeyinde incelenmeye başlandı. Ancak, Bichat’nın çoğunlukla çıplak gözle, mikroskopsuz yaptı­ğı araştırmaların sonucunda, organları oluşturan do­kuları ve bunların farklı işlevlerini bulması patoloji ve anatominin yanı sıra histoloji alanında da önemli gelişmelere neden olmuştur.

Xavier Bichat Eserleri

1. Dessault’nun Cerrahiye İlişkin Yapıtla­rı
2. Genel Olarak Zarlar ve Özel Olarak Farklı Zarlar Üzerine İncelemeler
3. Genel Anatomi
4. Açıklamalı Anatomi Üze­rine

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 16. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983