Ümran Nazif Yiğiter kimdir? Hayatı ve eserleri: İstanbul’da doğdu (1915). Ortaöğrenimini Pertevniyal Lisesi’nde (1927), yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde tamamladı (1936). Yargıçlık, savcılık, avukatlık yaptı. Konya’dan milletvekili seçildi (1950-54). Ölümünden önce (28 Aralık 1964) İstanbul II. Noteriydi.
Ümran Nazif’in ilk kitabı, dört öyküden oluşan Kara Kasketli Adam (1933) gerçekçi eğilimleri ağır basan bir sanatçının başlangıç evresi ürünüdür. Bu öykülerde ülke gerçeklerini yansıtma hevesi, genç yazarı “şematizm”e götürmüş, Tahir Alangu’nun da belirttiği gibi, “çevre, konu, kişiler ve anlatış yönlerinden tam anlamıyla” Sadri Ertem çizgisine yaklaştırmıştır. Nedir ki 1934-1937 yıllarında Varlık dergisinde yayımladığı öyküler; sanatı arkadan vurma tehlikesi taşıyan engellerden kurtulma çabasının ilk örnekleri olarak kabul edilebilir. Renkli Fener (15 Ağustos 1934), Ölülerin Sahipleri (1 Şubat 1937), Bir İdealist (1 Mayıs 1937) gibi öykülerde yazarın gözlem ve anlatı yeteneklerinin oluşmaya başladığına tanık oluruz. Özellikle Kırmızı Fener’de kasaba ve insanlarının, öykünün içeriğine uygun anlatım becerileriyle verildiği görülür. Kimi kişiler (ismet ve Necla) canlıdırlar. Ümran Nazif, kendine özgü ifade biçimleri oluştururken, tümcesini etkili kılacak öğeleri yakalamayı da başarmıştır.
Gelişme, olgunluk dönemi sayacağımız 1940’tan sonraki ürünlerinde daha açıktır. Yaşamak İçin (1948) ve Gar Saati’ni (1951) oluşturan öyküler, daha önce rastladığımız yapısal kusurlardan arınmıştır. Yazar, kendi anlatışım yoğunlaştırırken, “Fakat bilmem kaymakam onu dinlemiyor muydu?”, “Fakat nemelazım bizim idealist doktor son bir hamle daha etti” (Bir İdealist) biçiminde Ahmet Mithat Efendi romanlarına özgü araya girmelerden kurtulmayı öğrenmiştir. Artık kişilik aşamasına ulaşan kişilerin geçmiş ve yaşanan zaman bağlamları içinde konduğu söylenebilir. Genellikle orta tabaka insanını “taşra” yaşamının koşullan içinde işlerken “bürokrasi çarkı”nın ve tek parti döneminin özelliklerini yansıtmaya özen gösterdiği belli olur Ümran Nazif’in. Bu onun başarısıdır.
ÖYKÜ KİTAPLARI
- Kara Kasketli Adam (1933),
- İçimizden Birkaçı (1941),
- Yaşamak İçin (1948),
- Gar Saati (1951),
- Tepedeki Ev (1954),
- Aşk Üçgeni (1962).
Kaynak: Çağdaş Türk Edebiyatı 4, Cumhuriyet Dönemi 2, Şükran KURDAKUL, 1994, Evrensel Basım Yayın.
Yorumlar kapalı.