Petrus Christus Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Petrus Christus Kimdir? Hayatı ve Eserleri: (15 .yy) Flaman, ressam. Olgun bir fırça işçi­liği ve sağlam bir perspektif anlayışı ile belirginleşen seçmeci (eklektik) bir üslubu vardır. 1415 dolaylarında, Gand (Ghent) yakınlarında­ki Baerle kentinde doğdu, 1472 ya da 1473’te Bruges’ de öldü. Yaşamı üstüne çok az şey bilinmektedir. Bruges kenti kayıtlarına göre 6 Ter muz 1444’te bağımsız usta oldu. Resimlerindeki güçlü Van Evck etkisinden ötürü, bu ressamın atölyesinde çırak ola­rak çalıştığı sanılmaktadır. 1454’te Fransa’daki Camprai Katedralindeki bazı resimleri kopya ettiği kesin olarak saptanmıştır. İtalya’ya gittiği ve Antonella de Messina ile ilişki kurduğu da düşünülür.

Petrus
Christus geride ancak sekizi imzalı, beşi de tarihli olmak üzere toplam 20
yapıt bırakmıştır. Yapıtlarını, soyadının Yunan alfabesindeki kısaltılmış
biçimi olan XPI harfleri ile imzalamıştır. Ayrıca Van Eyck’ın, ölümünden kısa
bir süre önce başladığı Rothschild
Madonnası’nı bitirenin de Petrus Christus olduğu kesinlik kazanmıştır. Aziz Hieronymus
adlı yapıt ise iki sanatçının ortak ürünüdür.

Christus’un
ilk yapıtlarından olan İsa’nın
Çar­mıha Gerilmesi, Van Eyck ve Roger van der Weyden’
in etkilerini taşır. Üslubu temelde, Van Eyck’a özgü doğalcı ve nesnel bakış
açısının ve Weyden’in incelik­li, duygusal ve gerilimli üslubunu özümseyen
Robert Campin geleneğinin doğrultusundadır. Özellikle Son Yargı
adlı yapıtının kompozisyon düzeni ve bazı figürleri olduğu gibi Van Eyck’tan
alınmıştır. Ancak Christus’un ondan daha kütlesel bir biçim anlayışı vardır.
Büyük mekânlar içine yerleştirilmiş figürleri hantaldır. Christus, Van Eyck’in
duyarlılığı ve buluş­çuluğundan yoksun olmakla birlikte, perspektifi de­ğerlendirişinde
ustasını aşar. Madonna
ve Azizler’i, Kuzey resminde tarihi bilinen ilk geometrik perspek­tif
uygulamasıdır.

Petrus
Christus, Van Eyck’in ölümünden sonra Campin ve Weyden’inkileri anımsatan
figürler ve kompozis­yon kuruluşları kullanmaya başlamıştır. Örneğin Ço­banların Bağlılık Sunuşu, Campin’in aynı adlı yapıtıy­la
büyük bir benzerlik gösterir. En özgün yapıtların­dan biri sayılan Aziz Eligius ve Aşıklar,
Janr (Tür) resmi havası taşır ama konusu kuru bir desen anlayışı ile
işlenmiştir. Ancak Petrus Christus burada karinen ve süliyen kırmızıları ile
yeşili ve altın sarısını büyük bir uyum içinde birleştiren bir renk düzeyi
tutturmuştur.

Christus’un
arı işçiliğinin en iyi izlendiği alan portreciliktir. Genç Bir Kadının Portresi
adlı yapıtı bu türün en yetkin örneklerindendir. Bu yapıttaki gi­zemli bakışlı
genç kadın figürü, izleyende bir incelik duygusu uyandırır. Sarı tonlarının
egemen olduğu bir zemin üstüne gene sarı tonlarıyla işlenmiş bir yüz ve koyu
renk giysiler, resme tümüyle soğuk ve donuk bir hava getirir.

Genelde
seçmeci bir üslubu olan Christus’un Flaman resmine katkısı, resim mekânının
bütünleşti­rilmesi ve perspektif kurallarına açıklık kazandırılma­sı olmuştur.

Petrus Christus Eserleri:

1. Aziz
   Hieronymus (Van Eyck ile), 1442, Sanat Enstitüsü, Detroit;
2. Edward
   Grymestone’un Portresi, 1446, Ulusal Galeri, Londra;
3. Bir
   Rahibin Portre­si, 1446;
4. Genç
   Bir Kadının Portresi, 1446, Dahlem Müzesi, Berlin;
5. Aziz
   Eligius ve İki Aşık,
   1449;
6. Genç
   Bir Adamın Portresi, 1452;
7. Madonna
   ve Bir Rahip, 1432;
8. Madonna
   ve Azizler, 1457;
9. İsa’nın
   Çarmıha Gerilmesi, Devlet Müzesi, Dessau;
10. İsa’nın Mezara Konması,
    Kraliyet Güzel Sanatlar Müzesi, Brüksel.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi, Cilt 26, Anadolu yayıncılık.