Marc Chagall kimdir? Hayatı ve Eserleri

Marc Chagall kimdir? Hayatı ve Eserleri: (1887) Rus asıllı Fransız ressam. İnsancıl ve barışçıl görüşlerini yalın, hatta ço­cuksu bir yöntemle kurduğu bir düş dünyasında yansıtmıştır. Temmuz 1887’de Batı Rusya’daki Vitebsk’te doğdu. Yahudi asıllı bir ailenin çocuğuydu. Çocuk­ken bir sözlüğün resimlerini kopya ederek resme başladı. 1907’de Vitebsk’te ressam Pen’in Resim ve Desen Okulu’nda çalıştı. 1908’dc St. Petersburg’a (bugün Leningrad) gitti, Çarlık Güzel Sanatlar Okulu’na girdi. Hüzünlü, sıkıcı havası ve zayıf eğitimiyle bu okulun Chagall’ın sanatı üzerinde hiçbir etkisi olmadı. Aynı yıllarda tiyatro tasarımcısı Leon Bakst’ın (1866-1924) kurduğu özei sanat okulu, Fransız sanatı ile ilişkileri nedeniyle daha çağdaştı ve genç Rus sanatçıları arasında çok önemseniyordu. Chagall 1909’da Bakst’la çalışmaya başlayınca sanatı büyük bir değişiklik geçirdi, kullandığı renkler yenilendi. Rengin anlatım gücünü ve çizgide biçim bozmalarının önemini kavradı. Vitebsk’e döndüğünde kendine özgü bir üslup geliştirmişti.

Marc Chagall St. Petersburg’a geri
döndüğünde bir milletvekilinin koruması altına girdi. Onun sağladığı para ile
1910’da Paris’e gitti. Orada La Ruche’e yerleşti ve Salon des Independants’da
bir sergi açtı. Paris’te Cendrars, Apollinaıre, Delaunay, Modigliani ve Max Jacob
gibi sanatçılarla dostluk kurdu.

Kübist resmin yapısı Chagall’a
Bizans ikonlarını anımsatıyordu. Bu resmin yapısına ilişkin kuramları, kendine
özgü bir içtenlik katarak yorumladı. Paris’te yaptığı ilk büyük kompozisyon
olan Dedıe â
Fiancee’ de (Nişanlıya ithaf) insan vücudunu öğelerine ayırıp yapısal
tasalarla yeniden düzenlemişti. Kübist resim­deki geometrik kompozisyonları
seviyordu. Kübistler’in pipo, gitar gibi günlük eşyaları yorumlarken
kullandıkları düzenlemeleri, düş gücünün ve belleği­nin aracılığıyla kavradığı
gerçekliğin öğelerine uygu­ladı. Çünkü Kübist resimler ona göre hâlâ Gerçekçilik’ten
(Realizm) artakalan bir şeyler içermekteydi. O nedenle herkesin Kübizm’e
yöneldiği bir dönemde Chagall mantığa aykırı bir figürasyonu yeğliyordu. Ona göre
ancak mantık dışı olmakla gerçeğe yaklaşı­labilirdi. Gerçeküstücüler’in
otomatizm sonucu bir araya getirdikleri öğeleri, Chagall bilerek ve yapısal bir
tasayla bir araya getiriyordu.

1914’te Rusya’ya döndü. Kısa bir
süre sonra I. Dünya Savaşı çıktı ve Marc Chagall St. Petersburg’da askeri bir
birlikte görevlendirildi. 1915’te Bella Rosenfeld’le evlendi. Aynı yıl Moskova
ve St. Petersburg’da sergiler açtı. 1917’de Sovyet Devrimi sırasın­da bir süre
St. Petersburg’da kaldıktan sonra, Lunacharsky tarafından Vitebsk Güzel
Sanatlar Komiserliği’ne getirildi. Daha savaş öncesinden beri Rus ressamları
arasında bir kaynaşma başlamış, Kübizm ve Fütürizm (Gelecekçilik) çizgisinde
birçok akım ortaya çıkmıştı. Daha çok kuramsal düzeydeki bu akımlardan Reyonizm
resmin yönlendirici yasası olarak rengi ele alıyordu. Maleviç basit bir
geometrik figür olan kareyi bir sanat yapıtı olarak sunuyordu. Sanatçılar
gittikçe sistematik olan bir soyutlama yoluyla herkesin anlayabileceği bir dil
yaratmak istiyorlar, böylelikle kişisel sanat yapıtlarının ortadan kalkacağını
düşünüyorlardı. Çağdaş eğilimlere arka çıkan Marc Chagall, içinde bütün sanat
hareketlerini barın­dıran bir okul kurdu. Maleviç’i burada ders vermek üzere
çağırdı. Ancak bir süre sonra onunla anlaşmaz­lığa düştü, okuldan ayrıldı,
1923’te Paris’e döndü.

1931 ’de Ma Vie
(“Yaşamım”) adlı kitabı yayım­landı. Mısır, Suriye ve Lübnan’ı gezdi.
Vollard’ın yayımlayacağı bir Tevrat’ın
resimlerin’ yapmaya baş­ladı. 1933’te İtalya, İspanya, İngiltere ve Hollanda’ya
gitti. 1935’te dünyayı saran savaş havasından etkilene­rek çarmıha geriliş
konulu resimler yaptı. 1941’de New York Modern Sanatlar Müzesi’nin çağrısı
üzeri­ne ABD’ye gitmeye karar verdi. 1942’de bir süre Mexico City’de kalarak Alekko
balesinin kostüm ve dekorlarını çizdi. 1944’te eşi Bella’nın ölümü resimle­rinde
geçmişle ilgili heyecan verici anılarının yeniden ortaya çıkmasına neden oldu.
1937’de başladığı ve giderek Bella’nın anısının çevresinde en sevdiği tema­ların
bir bireşimi haline gelen Onun
Çevresinde adlı büyük kompozisyonunu tamamladı. 1945’te Stravinski’nin Ateş Kuşu
balesinin dekor ve kostümlerini yaptı. 1946’da New York’ta Modern Sanatlar
Müzesi ve Chicago Art Institute’da (Şikago Sanat Enstitüsü) yapıtları topluca
sergilendi.

1947’de
Paris’e döndü. Aynı yıl Paris Modern Sanat Müzesi, Amsterdam Belediye Müzesi ve
Londra’da Tate Galerisi’nde toplu sergileri düzenlen­di. 1948’de Venedik Bienali’nde
Uluslararası Gravür Ödülü’nü kazandı. 1930’de Vence’a yerleşti. Renoir ve
Bonnard gibi o da güneyin canlı ve titreşen ışıklarla dolu manzaralarına
hayrandı. Yayımcı Teriade’ın isteği üzerin e Daphnis ve Chole’nın
taşbaskısı resim­lerini yapmak üzere iki kez Yunanistan’a gitti, bu geziler ona
yeni esin kaynakları yarattı.

Chagall’ın kendine özgü bir üslubu
vardır. Rus köylülerinin, Musevi ailelerinin yaşamlarından alın­mış ayrıntıları
ilginç bir düş dünyası içinde canlandır­mıştır. Resimlerinde Matisse ya da
Braque gibi uyuma yönelmez, süslemecilikten kaçınır. Düz bir boya değil,
titreşen yüzeyler arar. Pek çok yapıtında insan ve hayvan figürleri yerçekimi
yasalarını hiçe savarca­sına havada uçarlar. Resimlerinde örneğin ters dön­müş
bir baş çizdiğinde, bunu bir öykü anlatmak için değil, yüzeyi hareketlendirmek
için yapar. Genellikle doğayı taklit etmez, gözlemlerini yapıtlarında zaman
dışı bir mekâna yerleştirerek kullanır. Chagall yağlı­boya tablolarının yanı
sıra duvar resimleri ve vitraylar da yapmıştır. Ayrıca kitaplar için gravür ve
taşbaskısı resimler hazırlamıştır. Tiyatro ve bale yapıtları için dekor ve kostüm
çalışmaları da vardır.

Marc Chagall Eserleri:

Resim:

1. Ölüm,
   1908, Atölye,
   1910;
2. Nişanlıya
   İthaf,
   1910, Sanat Müzesi, Bern;
3. Ben ve Köyüm, 1911, Modern Sanatlar Müzesi, New York;
4. L’Hommage
   â Apollinaire, 1911-1912, Stedelijk Müzesi, Amsterdam, (Âpollinaire’e Saygı);
5. Yedi
   Parmaklı Kendi Portresi, 1912, Stedelijk Müzesi,
   Amsterdam;
6. İçen
   Asker, 1912, Guggenheim Müzesi, New York;
7. Hamile
   Kadın, 1912-1913, Stedelijk Müzesi, Amsterdam;
8. Pandüllü Saat,
   1914, Hermitaj,
   Leningrad;
9. Şarap Bardaklı ikili Portre,
   1915;
10. Yeşil
    Kemana, 1918, Guggenheim Müzesi, NewYork;
11. Autour
    d’elle, 1937-1944, Ulusal Modern Sanatlar Müzesi, Paris, (Onun
    Çevresinde).

Duvar ve tavan resmi:

1. Mosko­va
   Musevi Sanatı Tiyatrosu için duvar resimleri, 1919;
2. Paris
   Operası için tavan resimleri, 1964;
3. Lincoln
   Merkezi’ndeki Metropoliten Operası için duvar resimleri,1964, New York.

Vitray:

1. Assy Kilisesi vitrayları, 1957;
2. Metz Katedrali Vitrayları, 1958;
3. Haddasah Merkezi vitrayları, 1962, Ku­düs.

Kitap
Resimleri:

1. Gogol, Ölü
   Canlar, 1923;
2. La
   Fontaine’den Masallar, 1927-1930;
3. Chagall, Ma
   Vie, 1931, (“Yaşamım”);
4. Tevrat
   için resimler, 1930-1939;
5. Daphnis
   ve Chole üzerine taş baskısı resimler.

Sahne
Dekorasyonu:

1. Alekko,
   1942;
2. Ateşkuşu
   (müz.Stravinsky), 1945.

Kitap:

1. Ma
   Vie, 1931, (“Yaşamım”).

Kaynak: Türk ve
Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, Cilt 25, Anadolu yayıncılık.