İbn-i Nakîb İbn-i Muhammed el-Endülîsî, pek fâzıl bir âlimdir. (201) târihinde doğmuş, bilâhare birçok seyâhatlar yaparak asrının büyük âlimlerine, muhaddislerine mülâkî olmuş, nihayet (276) senesinde vefat etmiştir. Rahmetullâhi aleyh.
Meşâyihi:
İbn-i Nakîb, ilm ü irfan tahsili için seyahat etmiş olduğu Şark ve Garb memleketlerinde (280) kadar meşâhîrden istifâde etmiş, ez-cümle İmâm-ı Ahmed b. Hanbel’e husûsiyyeti olduğu gibi Yahya b. Yahya el-Leysi, Ebû Mus’ab ez-Zührî, Yahya b. el-Bükeyr, Ebû Bekr İbn-i Şeybe gibi zevattan da hadîs ahzetmiştir. Kendisinden de oğlu Ahmed ile Eşlem b. Abdi’1-Azîz, Ab-du’llah Yûnus el-Kîrî, Muhammed bin Lübâbe ilim ahzetmişlerdir.
Tefsir Ve Hadîs İlmindeki Mevkii:
İbn-i Nakîb, büyük bir müfessirdir. Rivayet tar’kında büyük bir kudret göstermiş, mufassal bir tefsir kitabı vücûda getirmiştir, İbn-i Hazm diyor ki : “Ben kat’iyyen derim kî, İslâm’da İbn-i Nakib’in Tefsîr’inin misli te’lîf edilmemiştir. Ne İbn-i Cerîr Tefsiri, ne de başkası buna muâdil değildir.”
İbn-i Nakîb aynı zamanda yüksek bir muhaddisdir, bir fakîhdir. Kendi himmetiyle Endülüs’de hadis rivayeti pek vüs’at bulmuştu. Bin iki yüz Sahâbî’nin hadislerini cami’ bir (Müsned-i Kebîr) i vardır ki, bî-nazîr bir eserdir.
Zehebî diyor ki: “İbn-i Nakîb bir müctehid idi, bir kimseyi taklîd etmezdi. Âbid, zâhid bir zât idi. Yetmiş gazveye iştirak etmiş olduğu mervîdir. Sûfiyye mesleğine muhib, müstecâbü’d-da’ve bulunuyordu.
Maa’t-teessüf eserleri intişâr etmemiştir.
Me’hazlar : Tezkiretü’l-Huffâz, El-A’lâm.
KAYNAK: Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük Tefsir Tarihi (Tabakatü’l-Müfessirin), Bilmen Yayınevi
Yorumlar kapalı.