Chateaubriand, François Rene de kimdir? Hayatı ve Eserleri

Chateaubriand, François Rene de kimdir? Hayatı ve Eserleri: (1768-1848) Fransız yazar ve siyaset adamı. Fran­sa’da Romantik Okul’un ilk yazarla­rındandır. 4 Eylül 1768’de, Bretanya’da doğdu, 4 Temmuz 1848’de öldü. Soylu bir ailedendi. On yedi yaşınday­ken öğrenimini bırakarak aile şatosuna kapandı. Melankolik bir duyarlığa sahip olan Chateaubriand ile mistik bir dindar olan kız kardeşi Lucille için bu Orta Çağ şatosu bir tür dünyadan kaçıştı. Doğaya tutkunluğunu gençlik şiirlerinde dile getirdi. Belki de amaçsız ve melankolik yaşamından uzaklaştırmak için babası onu yirmi yaşındayken Navarre Birliği’ne katılmaya zorladı. Ama bu birlikte görevli olduğu sırada bile insanlara karışmayan Chateaubriand’ın tekdüze yaşamı Fransız Devrimi’yle alt üst oldu. 1790’da Navarre Birliği kraldan yana çıkıp ayaklanın­ca Kralcılar’a katılmayı kabul etmeyerek ABD’ye gitti.

ABD’de yalnızca doğa zenginlikleri
ve Kızılderililer’in yaşamıyla ilgilendi. XVI. Louis’in Varenne’e kaçtığı
haberini alınca bir soylu olarak görevinin kralı desteklemek olduğuna karar
vererek 1792’de Fransa’ ya döndü. Dönüşünde ailesini para sıkıntısı içinde
devrimcilerden saklanırken buldu. On yedi yaşındaki Celeste Buisson de la Vigne
ile evlenmesinin başlıca nedeni para sıkıntısından kurtulmaktı. 1792’de Koblenz’de
Kralcı birliklere katıldı ve bir çatışmada yaralandı. Bozulan sağlığı ve
Fransa’da kalmanın kendisi için giderek daha tehlikeli olması yüzünden 1793’te
İngiltere’ye kaçtı.

Londra’da nerdeyse sadaka ile
yaşamaya çalışan Fransız soylularını görünce yaşamını kalemiyle ka­zanmaya
karar verdi. Essai
sur les revolutions(“Dev­rimler Üzerine Deneme”) adlı bir inceleme yazmaya başladı. Bu
sırada erkek kardeşiyle yengesinin devrimcilerce giyotine gönderildiklerini,
kız kardeşiyle kendi karısının da hapiste olduğunu öğrendi. Bu koşullarda
Fransa’ya dönemeyeceği için yazarlığa devam etmek zorunluluğunu duydu ve ilk
romanı Les
Natcbez’e başladı. Sonradan iki ayrı romana dönüştü­receği bu romanda
Kızılderili yaşamını ele aldı. 1798’de Hristiyanlıkın çıkışının romantik bir
desta­nını yazmaya başladı. 1800’de, Napoleon Fransa’sın­da kendisi için bir
tehlike olmadığı güvencesini aldıktan sonra Paris’e döndü, ama ne yazarlık, ne
de siyasi yaşamında Napoleon’u hiçbir zaman destekle­medi.

Paris’te yarım kalmış Les Natchez’ı Atala
ve Rene
diye iki ayrı romana dönüştürdü. Görkemli bir doğada büyük ve temiz aşkları
anlatan bu romanlar onu hemen üne kavuşturdu. 1806-1811 arasında Yunanistan ve
Kudüs’ü de kapsayan bir Doğu yolcu­luğu yaptı. Bu yolculuk sırasında İstanbul’da
da bulundu. Üç cilt tutan ve ‘Paris-Kudüs Yolculuğu’ adını taşıyan yapıtında bu
Doğu yolculuğunu anlattı. 1815’te XVIII. Louis’nin meclisine girdi. Bu sırada
çağının edebi tarihini anlatması bakımından en önemli yapıtı­nı, Memoires d’outre-tombe’u
(Mezarın Ötesinden Hatıralar) yazdı.

Siyasal yaşamı boyunca Berlin,
Londra, Verona, Roma gibi kentlerde büyükelçilik görevlerinde bu­lundu. 1830
Devrimi’nde Kralcılar’ın yanında yer aldı. Chateaubriand Le Genie du Christianisme
(“Hıristiyanlık’ın Dehası”), Rene, Atala, Les Martyrs (“Şehitler”) romanlarında Hıristiyanlık’ın
şiirini yaz­mayı amaçladı, çünkü gerek romantik macera roman­larının, gerekse
gerçekçi toplumsal romanların Hıris­tiyanlık’tan uzaklaşarak kültürel ve ahlaki
temellerini yitirdiklerine inanıyordu.

Chateaubriand, aynı zamanda, Deschamps, Hugo, Lamartine, Nodier, Vigny gibi Romantik Okul’un kurucularıyla birlikte oluşturdukları edebiyat çevresinin (Le Cenacle) önemli bir üyesiydi. Bu yazarların başlıca amacı, Fransız kültür ve edebiyatı­nın kaybolduğuna inandıkları geçmişteki görkemini diriltmek için, yazılarıyla bir tarih duygusu yarat­maktı.

Chateaubriand
Eserleri:

İnceleme:

1. Essai sur les revolutions, 1797,
   (“Devrimler Üzerine Deneme”);
2. Le Genie du Christianisme,
   1802, (“Hıristiyanlık’ın Dehası”),

Roman:

1. Atala,
   1801;
2. Rene,
   1802;
3. Les Martyrs,
   1809;
4. Les Natchez, 1826-1831.

Anı, gezi:

1. Memoires d’outre-tombe,
   1849- 1850, (Mezarın Ötesinden Hatıralar);
2. L’itineraire de Paris a Jerusalem,
   1811, (Paris-Kudüs Yolculuğu).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, Cilt 25, Anadolu
yayıncılık.