Ebû Ali er-Rûzbârî kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (ö. 322 / 934) Fütüvvet ehlinin ileri gelenlerinden olduğu kabul edilir. Bağdat yakınlarındaki Rûzbâr’da doğdu. İran şahlarının soyundan geldiği, babasının emir veya vezirlik yaptığı ileri sürülür. Döneminin önde gelen sûfîlerinden Cüneyd-i Bağdâdî ve Ebü’l-Hüseyin en-Nûrî gibi zatların sohbetinde bulunmuştur. Aynı zamanda hadis hafızı olduğu belirtilir.
Ünlü tezkire yazarı Feridüddin Attâr, Rûzbârî’yi fü-tüvvet ehlinin ileri gelenlerinden kabul eder. Onun fütüvvet anlayışını yansıtan görüşlerinden biri, sûfînin açlıktan yakınmaktansa pazara gidip çalışması ve maişetini kazanmasının daha doğru olduğudur. İlk dönem kaynakları ittifakla Rûzbârî’yi zühd ve tasavvufun önderi, doğruluktan ayrılmayan, hâl sahibi, erdemli bir sûfî olarak tanıtır.
Tasavvuf tarihinde önemli bir yeri olan ve Cüneyd mektebinin önde gelen temsilcilerinden sayılan Rûzbârî, Bağdat’tan ayrılarak Mısır’a yerleşmiş ve burada vefat etmiştir. Kabri önemli sûfîlerden Zünnûn el-Mısrî’nin yakınındadır.
Ruzbarî’ye göre kişinin faydasız şeylerle uğraşması, Allah’ın ondan yüz çevirmiş olmasının alâmetidir. Bir kötülük yaptıktan sonra nimet ve ihsana kavuşmak, yapılan hatalara müsamaha edildiğini sanarak tövbe ve pişmanlığa yanaşmamak ve günahkâr olduğu halde cezasız kalışını Allah’ın rahmeti saymak kadar büyük bir gaflet yoktur.
Tasavvufî kavramlara kendi bakışı çerçevesinde yeni anlamlar yükleyen Rûzbârî Allah’tan korkma (havf) ve Allah’a karşı ümitli olma (recâ) duygularında dengenin önemini vurgulamış, havf ve recâyı kuşun iki kanadına benzetmiştir. Ayrıca nimete şükrü de nimet olarak kabul etmiş, sabretmeyenin Hakk’ın rızâsına, şükretmeyenin de kemale ulaşamayacağını belirtmiştir.
Ona göre sûfî dünyaya değer vermeyen, hevâ ve hevesine uymayan ve Hz. Peygamber’in (a.s.) yolundan ayrılmayan kişidir. Tasavvuf makamlarının başlangıcı Allah’tan razı olmak, sonu ise O’nu sevmektir. Benliğinden ayrılmayan kişilerin aşk sahasına ayak basamayacağını belirten Rûzbârî haram yemenin, harama bakmanın ve gıybet etmenin, kötü arkadaşlar edinmenin ve nefsin arzularına kulak vermenin insanı felakete götüreceğini söyler.
Abdürrezzak TEK
Kaynak: Ahi Ansiklopedisi, 1. cilt, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Ankara, 2014
Yorumlar kapalı.