Joseph Addison kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

kihaes 12/27/2015 0

Joseph Addison kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1672-1719) İngiliz edebiyatçı, gazeteci ve politi­kacı. Dönemin kültür ortamını etki­leyen The Spectator gazetesinin başlı­ca yazarlarındandır. Wiltshire’da doğdu. Bir din adamının oğludur. 1691’de Oxford’u bitirdi, İtalya ve Fransa’ya uzun bir gezi yaptı. Edebiyat kültürü, özellikle klasik edebiyat bilgisi, çalışmalarını bu alanlarda geliştirmesine elve­rişliydi. Siyasi bağlılığın sağlayacağı himayenin yararları bir gereklilik haline geldiği için daha 1693 yılında Whigler’e katılmıştı. 1705’te Blenheim’de Fransızlar’a karşı kazanılan zaferi öven “The Campaign” adlı şiiriyle partiye bağlılığı daha da güçlendi ve 1707’de parlamentoya seçildi. 1711’de Steel’in başlattığı The Spectator gazetesinde güncel konularda etkili yazılar yazdı. 1713’te yazdığı Cato adlı tarihi trajedisi, dönemin siyasi çekişmelerini hatırlattığı için büyük bâşarı sağladı. 1717’de hükümete alındı. Bir yıl görev yaptıktan sonra emekli oldu, 1719’da öldü.

Joseph Addison 18. yy İngilteresi’nin düşünce hayatını yönlendiren yazarlardan biridir. Gazetecili­ğe 1709 yılında Steel’in çıkardığı The Tatler’da başladı, daha sonra gene Steel’le birlikte The Spectator adlı bir günlük gazeteyi çıkardı (1711-1714). Moda­dan politikaya kadar her türlü güncel konuya yer veren bu gazetede Addison, yeni kültür değerleri yaratmayı amaçlıyordu. Gittikçe sayısı artan orta sınıf okur kitlesinin beklentilerini göz önünde bulundura­rak sert, alaycı eleştirilerden kaçınmış; okuyucuyu küçümsemeden eğiten yazılar yazmıştır. Politikada taraf olduğu halde partizanlığı yermiş, o dönemde muhafazakâr kanadı temsil eden Tory’lerle bir anlaş­ma temeli oluşturmaya çalışmıştır. Aydınlanma Çağı’nın ana kavramları olan “akıl” ve “sağduyu”ya inanmış bir kişi olarak kültür hayatında da aşırılıkları, katı inançları yumuşatmaya, uzlaştırmaya çalışmıştır. Bu amaca uygun olarak toplumun çeşitli kesimlerini temsil eden karakterler yaratmış, onlar aracılığıyla güncel konuları tartışmıştır. Yarattığı tipler arasında toprak aristokrasisini temsil eden Sir Roger de Coverly çok tutulmuştur.

Addison edebiyat alanında yazdığı bir dizi dene­meyle, eleştiri tarihinde de önemli yer tutar. Neo-klasik akımın egemen olduğu bir dönemde bu akımın klasik edebiyata bağlılığını, kuralcılığını eleştirmiştir. Bir sanat eserini belirli kurallara uyma ölçütüne göre değerlendiren anlayışı yermiştir. Zevklerin sanat ese­rine göre belirlenmesine karşı çıkmış, sanat eserinin zevke uyması gerektiği görüşünü savunmuştur. Bü­tün yazılarında “yüksek bir zevk” in oluşmasına çalışmıştır. Addison’un eleştirmenliği genelde tutarsız sayılmakla birlikte, yaratma eyleminin kurallardan bağımsız olması gerektiği fikrini savunarak bir sonraki dönemin edebiyat anlayışına yaklaşması çağı için önemlidir.

YAPITLAR (başlıca):

The Campaign, 1704 (şiir);

Cato, 1713 (oyun); The

Drummer, 1716 (oyun).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansklopedisi, 2. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983

Yorumlar kapalı.