Claude Buffier kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1661-1737) Fransız, filozof, tarihçi ve eğitimci. Metafizik sorunlarını sağduyuya dayalı bir yöntemle çözmeye çalışmıştır. Varşova’da doğdu, Paris’te öldü. Babasının görevi nedeniyle bulundukları Polonya’dan küçük yaşta Fransa’ya gönderildi. Öğrenimini Cizvitler’in yönettiği Rouen Koleji’nde yaptı. 168C’de Cizvit tarikatına girdi. Rouen’da felsefe ve tanrıbilim, Paris’teki Cizvit Koleji’nde edebiyat dersleri verdi.
Descartes usçuluğu ile Augustinus tanrıcılığını uzlaştırmaya çalışan Jansenius
yanlısı başpiskoposun görüşlerine karşı çıkınca 1696’da 5 yıl süreyle sürgüne
gönderildi. Daha
sonra Paris’e döndü ve Louis le
Grand Koleji’nde öğretmenlikle görevlendirildi. Yapıtlarının
çoğunu burada bastırdı.
Birtakım
Descartesçi görüşleri benimsemesi nedeniyle
Cizvitler’in baskısına uğradı. Bir süre sonra bu düşüncelerin büyük bir
bölümünü onlara da benimsetmeyi başardı.
Buffier felsefeye insan bilgisinin en son ilkesini araştırmakla girdi.
Skolastik yöntemleri bırakarak Descartes’ın “düşünüyorum, öyleyse varım” ilkesini benimsedi. Buna karşın Descartes’ın
önsel (apriori)
ya da tümdengelim yöntemini yadsıdı.
Bunun yerine değişik insanların benzer sonuçlara varmasını sağlayan sağduyuyu temel aldı.
Buffier, daha sonra İskoçya
Okulu’na bağlı bütün düşünce akımlarını sağduyu verilerine
dayanarak eleştirdi, bu duyuyla çözülemeyen metafizik sorunlarının yanlış olduğunu ileri sürdü.
Descartes’ın
ortaya attığı ve dış nesnelerin insan beynini etkileyerek birtakım izlenimler
yarattığı görüşünü savundu. Ona
göre, bilimin varlığı, kanıtlanmasına gerek duyulmayan açık ve
kesin ilk gerçeklerin araştırılmasına dayanır. Bilimin
özünü oluşturan bu ilk gerçekler yoksa, onu izleyen gerçekler ve doğa da yok
demektir. Bu gerçeklerden kimileri bizim varlığımızdan
kaynaklanır. Örneğin düşündüğümüz ve varolduğumuz konusundaki duygular açıkça
bellidir. Oysa bu duygular bizim dışımızdaki nesneleri tanımaya olanak
sağlamadıkları için sağduyuya dayanmak gerekir. Bu sağduyu, doğanın, bütün
insanlara özel algıları dışında kalan konularda ortaklaşa bir
vargıya varabilmeleri için, verdiği bir yetenektir, ilk gerçekleri tanımaya
yardım eden özellikler tümeldir ve usu sınırlarlar.
Bu
ilk gerçekler şunlardır:
a) Evrende benden
başka varlıklar bulunur,
b) Onlarda
gerçek ve bilgelik duygusu vardır,
c) Kendimde
us ve gövde vardır, d)Her yerde ve her zamanda insanların söyleyip düşündükleri doğrudur,
e) Tüm
insanlar beni aldatmak ya da inandırmak için ortak bir tutum içinde değildir,
f) Usu
olmayan bir varlık, usun verdiği sonuçları yeniden üretemez. Bu çizelge, Reid’in “zorunsuz gerçeklerin birinci ilkeleri” çizelgesine benzer.
Düşünceler,
onları kavrayan ustan ayrı, bağımsız varlıklar değil, gerçeği arınmış olarak
içeren ideal varlıklardır.
Eğitim özgür bir istence dayanmalı,
kısıtlayıcı olmamalıdır. Düşünce özgürlüğü
eğitimin öğretimin temelidir. Düşüncelerin denetim altına alınması eğitimin
özüne aykırı olduğu gibi birçok kötü girişimin dc kaynağıdır. Kötü sanılan
yapıtların yasaklanması iyilerinin yayılmasına da engel olur. Yetenek, anlayış gücü bakımından kadınla erkek eşittir. Kadının erkekten daha
geri, daha yetersiz olduğunu ileri sürmek eğitim-öğretim düzeninin bozukluğundan, eşit olmayışından dolayıdır.
Buffier’nin
etkisi büyük olmasına karşılık, Fransız felsefesine getirdiği yenilik çağında
anlaşılamamıştır. Voltaire, onu felsefeye usçu anlayışı getiren, usçu dizgeyi kuran ilk Cizvit olarak nitelemiştir. Buffier’ın etkisi altında kalanların başında İskoç Okulu bilgeleri ve Reid
gelir. Bu okul aracılığıyla, bu etki, 19.yy boyunca
yayılmıştır, İskoç Okulu’na bağlı gerçekçi
düşünürler, görüşlerini sergilerken sağduyuya dayanmışlar,
sağduyuyu dış evrenin varlığını kanıtlamak için bir kaynak olarak almışlardır.
Claude Buffier Eserleri:
- Yargılarımızın
Kaynağı ve ilk
Gerçekler Üstüne İnceleme, 1724; - Metafiziğin
Öğeleri, 1725; - Bilim Dersleri, 1732
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansklopedisi, 21. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983
Yorumlar kapalı.